پروپوزال در واقع همان طرح پیشنهادی است که شما در ارتباط با پژوهشی که می خواهید انجام دهید آماده می کنید و در ساختاری مشخص به شورای آموزش دانشگاهتان ارائه می دهید. منظور از ساختار مشخص، فرم چند صفحه ای مخصوصی است که از گروه آموزشی دانشگاه دریافت می کنید و پس از پر کردن دوباره تحویل آنجا می دهید تا در شورای آموزش مورد بررسی قرار بگیرد.
چنانچه طرح شما مورد تأیید و تصویب شورا قرار بگیرد شما خواهید توانست که کار بر روی آنرا شروع کنید و گرنه باید پروپوزال خود را مطابق نظر شورا اصلاح کنید و یا کلاً تغییر بدهید تا اینکه بتوانید نظر مثبت شورا را برای ادامة کار کسب کنید.
البته طبق ضوابط دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی، پروپوزال شما باید از فیلترهای دیگری نیز بگذرد مثلاً اینکه شما باید تأییدیة "مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران" - وابسته به وزارت علوم و تحقیقات و فناوری، را نیز کسب کنید. در این مرکز لیستی از پایان نامه ها و پژوهشهای انجام شده موجود می باشد و در صورتیکه عین عنوان پژوهش شما و یا مشابه آن رکوردهایی ثبت شده باشد در قالب جوابیه ای به شورای آموزش دانشگاه اعلام می شود تا دانشگاه تصمیم مقتضی را در خصوص اصلاح یا تغییر و یا تأیید آن اتخاذ نماید.
شاید شما در مرحله ای باشید که این راه و روال را پیموده باشید و ذکر این مطالب برایتان تکراری باشد اما برای آنها که هنوز و رسماً کار خود را شروع نکرده اند خواندن مطالبی از این قبیل می تواند به کسب شناختهای بیشتری از مسیری که باید بپیمایند بینجامد و اگر از آغاز این نوشتارهای مربوط به "راهنمای پایان نامه نویسی در علوم اجتماعی" با ما همراه بوده باشید دیگر باید بخوبی دریافته باشید که تا چه حدّ ما بر کسب آگاهیهای لازم برای شروع کار تأکید داریم.
حال برگردیم به موضوع پروپوزال و مشخصاً محتوای پروپوزالی که باید تهیه کنید. پروپوزال درکل دربرگیرندة اطلاعاتی است از:
1-  مشخصات دانشجو: مانند نام و نام خانوادگی و شمارة دانشجویی و دانشکده و رشته و گرایش تحصیلی و شمارة تماس و آدرس و از این قبیل.
2- مشخصات استاد راهنما و استاد مشاور: هرکدام نام و نام خانوادگی و تخصص و مدرک و رتبة دانشگاهی و سنوات تدریس و سوابق پژوهشی و محل خدمت و شمارة تماس و آدرسو ...
3- مشخصات تحقیق: عنوان ( به فارسی و لاتین ) و کلمات کلیدی ( به فارسی و لاتین ) و نوع تحقیق ( از نظر بنیادی یا کاربردی یا ارزیابی و یا تقسیم بندیهای دیگر ) و بیان مسئله و سوالات تحقیق و فرضیات تحقیق و ضرورت انجام تحقیق و اهداف تحقیق و سوابق تجربی و نظری و چارچوب تئوریک تحقیق و روش تحقیق و روش و ابزار گردآوري اطلاعات و جامعة آماری و نمونة آماری و روش نمونه گیری و روش تجزيه و تحليل داده ها و در نهایت فهرست منابع و مراجع تحقیق.
4- مشخصات جانبی: مانند جداول مربوط به زمانبندی تحقیق و مراحل انجام تحقیق و هزینه های انجام تحقیق و صورتجلسه های مربوط به تصویب طرح و از این قبیل. 
برای بسیاری از دانشجویان، تهیة پروپوزال هم کم از انجام تحقیق دردسرساز نمی باشد؛ بهرحال در این مرحله شما باید موضوع تحقیق خود را انتخاب کنید و پیرامون آن به بررسیهای اولیه بپردازید تا بتوانید از اول و آخر طرحی که هنوز انجامش نداده اید اطلاعاتی فراهم کنید و در قالب پروپوزال به شورای آموزش تسلیم کنید تا از روی آن تصمیم گیری شود.
در حقیقت ارزش پروپوزالی که باصطلاح پرمایه تنظیم شده باشد کم از ارزش کل کار نیست چه در ادامه در چارچوب همین پروپوزال کار خواهید کرد و همین پروپوزال هم در تمام مراحل پژوهش هدایتگر شما خواهد بود. پس در انتخاب موضوع تحقیق دقت لازم را بعمل بیاورید و سپس بر روی آن متمرکز شوید و با ذهنی پویا به اندیشة خود نظم بدهید و اصولی و روشمند طرح پیشنهادی خود را تنظیم کنید. البته در این خصوص اساتید راهنما و مشاورتان هم طبعاً دستگیرتان خواهند بود و راهنماییهای لازم را ارائه خواهند داد.
ما در سه نوشتار پیشین ( طراحی طرح تحقیق ) در خصوص این موضوع با شما بحث کردیم و طی پرسش و پاسخی چند سعی کردیم بصورت سیستماتیک شما را با نحوة طراحی طرح تحقیق و مراحل آن آشنا سازیم. اگر یادتان باشد از شما خواستیم که ذهن خود را بر روی موضوعی که انتخاب می کنید متمرکز سازید و گام به گام بر روی بندهای تعیین شده پیش روید و طرحتان را تکمیل کنید. اگر موفق به انجام چنین کاری شدید تهیه و تنظیم پروپوزال دیگر برای شما هیچ کاری نخواهد داشت و بمانند پر کردن یک فرم، اطلاعات درخواستی را از روی آن به پروپوزال منتقل می کنید و ارائه می دهید.
این کار یعنی تهیه و تنظیم پروپوزال تنها یکی از فواید آن طراحی طرح تحقیق می باشد و همچنانکه طی نوشتارهای پیشین گفتیم فواید دیگری نیز بر این کار مترتب است که از اهم آنها می توان به دستیابی به یک انسجام ذهنی در طول کار اشاره کرد. در صورتیکه نوشتارهای پیشین را خوب مطالعه نکرده اید توصیه می کنیم یکبار دیگر به مرور آنها همت بگمارد تا برای مباحث تکمیلی بعدی ذهنتان مهیا گردد.

موضوع: روش پژوهش در علوم اجتماعی- روش تحقیق در علوم اجتماعی- راهنمای پایان نامه نویسی در علوم اجتماعی- راهنمای پژوهش در علوم اجتماعی

لینک نظردهی