انواع متغیر از نقطه نظر عینی یا ذاتی- بخش اول
اگر با دیدگاهی پژوهشگرانه در محیط طبیعی و اجتماعی خود دقیق شویم در مقام سنجش متغیرهای موجود در آن، خیلی زود با مسئله ای جدّی روبرو خواهیم شد؛ و آن اینکه به همه متغیرها نخواهیم توانست یک عدد مشخصی که بیانگر میزان تغییرپذیری مشاهده شده آنها باشد اختصاص بدهیم؛ این مسئله یا ویژگی را ما "قابلیت تخصیص عدد" می نامیم؛ مبتنی بر این ویژگی متغیرهای ما دو دسته می شوند: برخی عدد می گیرند و برخی نمی گیرند؛ بعنوان مثال می توانیم بگوییم دمای هوا "20" درجه سانتیگراد است یا وزن یک چیز "50" کیلوگرم است اما نمی توانیم بگوییم میزان سعادت یک فرد "35" است یا رنگ یک چیز "7" است. ...                    
پس از این نظر ما با دو نوع متغیر مواجه هستیم: آنها که قابلیت تخصیص عدد را دارند و آنها که ندارند؛ نوع اول را خیلی ساده "متغیرهای عددی" (Numerical Variables) می نامیم و نوع دوم را "متغیرهای غیرعددی" (UnNumerical Variables). متغیرهای عددی و غیر عددی را به ترتیب "متغیرهای کمّی" (Quantitative Variables) و "متغیرهای کیفی" (Qualitative Variables) هم می نامند؛ بنابراین اگر جایی به متغیرهایی با این عناوین برخوردید حواستان باشد که اینها یکی هستند و از یک نقطه نظر دسته بندی شده اند. این "نخستین دسته بندی" ما از متغیرهاست که فکر نمی کنم در فراگرفتنش شما مشکل خاصی داشته باشید.
"دسته بندی دوم" در متن دسته بندی نخست قرار دارد؛ ما بهنگام تخصیص عدد برای متغیرهای عددی یا کمّی می بینیم که باز تفاوتی در کار به چشم می خورد؛ و آن اینکه تخصیص عدد به مقادیر مشاهده شده به یک شکل صورت نمی گیرد؛ برخی از آنها به اصطلاح فقط اعداد رُند می گیرند اما به برخی دیگر تا حد اعشار هم می توانیم عدد تخصیص دهیم؛ نوع اول مانند تعداد افراد حاضر در محل (مثلاً 6 نفر) یا تعداد درختهای حیاط (مثلاً 4 تا) ... و نوع دوم مانند وزن یک فرد (مثلاً 68/45 کیلوگرم) یا قد او (مثلاً 82/78 سانتی متر) ... .
به آن دسته از متغیرهای عددی یا کمّی که فقط اعداد رُند می گیرند "متغیرهای گسسته" (DisCrete  Variables) یا "متغیرهای ناپیوسته" (DisContinuous Variables) می گویند و به آن دسته از متغیرهای عددی یا کمّی که تا حد اعشار هم عدد می گیرند "متغیرهای پیوسته" (Continuous Variables) می گویند.
پس حواستان باشد که ما تا اینجا در مورد متغیرهای زیر با شما صحبت کرده ایم و اینک انتظار داریم که معنی و مفهوم و تعریف و تشابه و تفاوت آنها با یکدیگر کاملاً برای شما مفهوم و معلوم شده باشند؛ آنها عبارتند از: متغیر عددی، متغیر غیرعددی، متغیر عددپذیر، متغیر عددناپذیر، متغیر کمّی، متغیر کیفی، متغیر گسسته، متغیر ناپیوسته و متغیر پیوسته. اگر باز هم فکر می کنید که در تشخیص آنها از هم مشکل دارید کافی است به عقب بازگردید و مطالب گفته شده را دوباره مرور کنید. مطمئن باشید هیچ مطلب پیچیده ای که فهمش برای شما دشوار بوده باشد در این میان وجود ندارد.

كد نوشتار در جامعه شناسي شرقي ۲۰۰۰۱۵

موضوع: روش پژوهش در علوم اجتماعی- متغیر شناسی در علوم اجتماعی - روش تحقیق در علوم اجتماعی- راهنمای پایان نامه نویسی در علوم اجتماعی- راهنمای پژوهش در علوم اجتماعی

لينك نظردهي