راهنمای پایان نامه نویسی در علوم اجتماعی
آنچه در اینجا (وبسایت جامعه شناسی شرقی) تحت عنوان "راهنمای پایان نامه نویسی" خواهید خواند در واقع سلسله نوشتارهاییست در زمینة "روش تحقیق" یا "روش پژوهش در علوم اجتماعی" که در قالب توصیه های کاربردی به سبکی ساده اما سیستماتیک ارائه خواهند شد؛ شما می توانید آن را نوعی ساده نویسی در روش تحقیق در نظر بگیرید با این تذکر که منظور از ساده نویسی بهیچوجه ساده گرفتن کار نیست بلکه تلاشی است در جهت آسان و اصولی یادگرفتن روش تحقیق! در حقیقت این راهنما تلاشی است در جهت درک روح و جان پژوهش که متأسفانه بسیار مورد غفلت واقع می شود!
بی تعارف بگویم که آنچه مرا به نوشتن این راهنما واداشته است خیل دانشجویانیست که کار پژوهشی خود را آغاز می کنند بی آنکه براستی در خود آمادگی انجام چنین کاری را ایجاد کرده باشند و این بغیر از اتلاف وقت و رنجش و کلافگی خود دانشجو و استاد راهنما و سرآخر هم ارائة کاری ضعیف به نتیجة قابل توجه دیگری ختم نمی شود و همه چیز در تلاش برای رهایی بی فرجام خلاصه می شود؛ رهایی دانشجو از شّر کارهای پژوهشی، رهایی استاد راهنما از دست دانشجو و مهمتر از همه رهایی جان پژوهش از دست هردو!
حقیقت آنکه بسیار رنجیده و باز هم می رنجم از اینکه باید با دانشجویانی کار بکنم که متأسفانه از انگیزه و دانش لازم برای انجام کار خود برخوردار نیستند و عجولانه از همان آغاز به پایان کار می اندیشند و این در چشمانشان موج می زند که دلشان می خواهد مدام از سروته کار بزنند و هرچه سریعتر خود را به آن رهایی موهوم برسانند! بسیار می رنجم از اینکه باید راهنمای پژوهش دانشجویی باشم که در آغاز کارش که بنوعی پایان تحصیلاتش هم است هنوز الفبای کار را فرا نگرفته است و هنوز نمی داند مفهوم "متغیر" که پایة هر کار پژوهشی است چیست و انواعش کدام است!
اما از آنجا که تنها او و امثال او را مقصر این ضعف نمی دانم برآن شده ام تا علیرغم مشغله های کاری و ذهنی دیگر بنوبة خود کاری در این خصوص انجام دهم و به امید و یاری خدا با نگارش این راهنما که تا حد ممکن تلاش خواهم کرد جامع و کارآمد از آب درآید به یاری آنهایی بشتابم که به هر دلیل نتوانسته اند آنچنانکه باید و شاید در طول تحصیل توشه ای برگیرند و بار خویش بربندند.
در کل جامعة هدف این نوشتارها تمام آنهایی هستند که می خواهند پایان نامه بنویسند و یا در آستانة این امر قرار دارند و مصمم و با اراده قصد آن دارند که با جدّیت، اصول و اساس کار را فرا گیرند و خود از پس کار خویش برآیند؛ باصطلاح اهل کار و عمل اند و گرنه آنها که اهلش نیستند و مثل خیلی های دیگر هوش و استعداد ناب ایرانی خود را در دور زدن قوانین و مقررات و طفره رفتن از کارها بکار می گیرند همان بهتر که بروند سراغ پایان نامه فروشها و یک کار انجام شده، حاضر و آماده بگیرند و تحویل بدهند و خلاص!
بعدش هم یک مدرک عارضی بگیرند و محیط دانشگاه را ترک گویند بی آنکه براستی شایستگی آنرا داشته باشند چه آنها در کلاس و دانشگاه چرخیدنشان هم نه از بهر هدف بلکه بهر گذر روزهاست و چه نغز آنجاکه خودشان هم می دانند که شایستگی دریافت مدرکی را که در راهش تلاش نکرده اند ندارند و در حقیقت هیچ چیز ناگوارتر از این نیست که انسان چیزی داشته باشد اما شایستگی داشتنش را در خود احساس نکند! پس این نوشتارها را که ناگفته پیداست با صرف هزینه و وقت و انرژی فراوانی آماده نشر در دنیای دیجیتال می شوند بی هیچ مزد و منتی تقدیم می کنم به آنهایی که در خود قدرت و ارادة لازم برای انجام کارهایشان را دارند و با ذوق و شوقی درخور یک دانشجو و پژوهشگر پا به دنیای پژوهش و تحقیق می گذارند.
و نوید می دهم به همانها، که در تحقیق و پژوهش راستین لذتی بی بدیل پنهان است که تا دل بر آن نبندی و شوق بر آن ننهی و جهد در آن نورزی بی گمان به درک آن نائل نشوی! و این لذّت، دوچندان بلکه صدچندان شود آنگاه که آن زحمات ترا به دستاوردی بزرگ رهنمونت سازند که عمری افتخارش پای تو و سرزمینت نوشته شود! اما همه می دانیم که هیچ گنجی بدون رنج میسر نمی شود چه اگر شد نباید فریب خورد که بی گمان گنج نبودست! میان گنج پژوهش و رنج برخاسته از آن تناسبی است آنسان که هرچه زحمت و دقتی که پایش گذارده می شود بیشتر باشد بر ارزش و یگانگی گنجش افزوده می شود! و این قانون کار است که در هر چیزی اول باید خاکش را خورد و بعد به ناز و نعمتش نشست!
بله کار تحقیق و پژوهش هم همانند هر کار دیگری رنجها و مشکلات خاص خود را دارد و اصولاً هیچ کاری نیست که مشکلات خاص خود را نداشته باشد و هیچ دستاوردی هم نیست که از میان مشکلات گوناگون بدست نیامده باشد! پس شما پیش از آنکه بدنیای پژوهش گام بگذارید مطمئن باشید که "پیشگامهای ضروری" را در این خصوص برداشته اید!
[ <-PostDate-> ] [ <-PostTime-> ] [ <-PostAuthor-> ]
[
