🌓 پرسش، پاسخ، آن‌گاه فلسفه - بخش اول
👈 به مناسبت هفته پژوهش
✍️ حسین شیران
برخی این‌گونه فکر می‌کنند که فلاسفه لابد افرادی نابغه و یا خارق‌العاده بوده‌اند که توانسته‌اند در تاریخ تفکر چنین نام و نشانی از خویش به جای بگذارند؛ من به یقین می‌گویم که لزوما این‌گونه نبوده و نیست و یا دست‌کم همه این‌گونه نبوده‌اند که نابغه باشند و از صدقۀ سر نبوغ‌شان فیلسوف و نام‌دار شده باشند؛ اگر که بخواهیم یک وجه اشتراک، و فقط یک وجه اشتراک، برای همۀ فلاسفه باز بشماریم آن یک جز این نخواهد بود که همه افرادی متعهد بوده‌اند؛ متعهد به چه؟ متعهد به "تفکر پیرامون پرسش‌ها"، پرسش‌هایی که از پیش مطرح بوده‌اند و یا که خود مطرح ساخته‌اند و خود هم به جدّ به آن پاسخ داده‌اند.
باری، فلسفیدن هیچ جز در پی پاسخ پرسشی مشخص بودن نبوده و نیست، فیلسوف شدن هم هیچ جز به این شیوه ممکن و میسر نبوده و نیست؛ این اگرچه هرگز به معنای ساده و راحت بودن کار نیست، چه اگر راحت بود حالا همه فیلسوف بودند و هر کس دست‌کم یکی دو جلد کتاب در حد جمهوری افلاطون زیر بغل داشت، از طرفی دیگر هرگز به معنای سخت و دشوار بودن آن هم نیست، چه به هر حال کار، کار آدمی است و تفاوت‌ها تنها در توجه یا عدم توجه و یا میزان توجه به پرسش‌ها و بعد میزان تعهد به یافتن پاسخی درخور توجه به آن‌هاست.
به واقع امر، هر کس که ذهن‌اش درگیر پرسشی باشد و پیوسته در پی پاسخ دادن و یا یافتن به آن پرسش باشد به معنای حقیقی کلمه یک فیلسوف است، با این حال فلاسفه هرگز به این حد (داشتن ذهنیت لازم) بسنده نمی‌کنند و کلی پایداری و پشت‌کار به خرج می‌دهند تا به هر شکل ممکن تلاش فکری‌شان را به صورت مستند و منسجم و مسجل ارائه دهند تا هم دیگران بتوانند در مورد اعتبار و اعتماد پرسش و پاسخ‌شان داوری کنند و هم این‌که تاریخ تفکر به عنوان یک فیلسوف و متفکر متعهد به شناخت جایی برای‌شان باز کند.
به این قرار، معارف بشری محصول مجاهدت متفکران متعددی است که همه یا بخش اعظمی از زندگانی خود را پی‌گیر پرسش‌ها بوده‌اند؛ این چیست؟ آن چیست؟ این چرا این‌گونه است؟ آن چرا آن‌گونه است؟ من کیستم؟ تو کیستی؟ انسان چیست؟ خدا چیست؟ جمع چیست؟ جامعه چیست؟ جهان چیست؟ جنگ چیست؟ صلح چیست؟ دین چیست؟ مرگ چیست؟ زندگی چیست؟ و هزاران هزار چیست و چگونه است و چرا هست و چرا نیست دیگر که در طول هزاران هزار سال زیست اجتماعی، ذهن بشر را به خود مشغول داشته ولیکن نه همه، بلکه تنها تعداد بسیار معدودی از میلیاردها میلیارد انسان زیسته بر روی زمین خود را ملزم به یافتن پاسخی برای آن‌ها ساخته‌اند؛ متعهد بودن در برابر پرسش یعنی این!
ادامه دارد ...
🆔 @Hossein_Shiran
🌓 https://t.me/orientalsociology
⚛️ https://t.me/OrientalSocialThinkers (OST)
برچسب‌ها: روز پژوهش هفته پژوهش, تاریخ فلسفه فلاسفه, پرسشهای فلسفی, جمهوری افلاطون
[ چهارشنبه ۲۶ آذر ۱۳۹۹ ] [ ] [ حسین شیران Hossein Shiran ]
[ ]
