🌓 فراتلفیق‌گرایی، راهی برای رهایی - بخش هفتم
✍️ حسین شیران

.

اعتناء و التزام به "اصل خودنابسندگی" در امر شناخت خواه‌ناخواه راه را برای اعتناء به دیگران و ارتباط با آن‌ها باز می‌کند. کافیست باور داشته باشیم که با هوش و حواس محدود و همواره در معرض خبط و خطای خود قادر به درک یک تنه‌ی هیچ موضوعی به تمامی نخواهیم بود و در بهترین حالت تنها امکان احساس و ادراک و افهام بخشی از آن را خواهیم داشت، در این‌صورت اگر بمعنای واقعی کلمه "محقق" باشیم برای کسب اطلاعات بیش‌تر در باب موضوع ضرورتا به احساسات و ادراکات و ایده‌ها و اظهارنظر دیگران در ارتباط با آن رجوع خواهیم داشت.

.

پای‌بندی به یک چنین رویه و روندی تحققا "محفلی معرفتی" میان محققان پدید می‌آورد تا در آن هر کس هر احساس و ادراک و افهامی از موضوع بدست آورده را با دیگران به اشتراک بگذارد. این‌گونه شناخت‌های مجزا و منفرد از یک موضوع گردهم آمده، باعث تقویت هم‌دیگر و تکمیل هرچه بیش‌تر کار می‌شوند؛ حاصل یک چنین روش و منش هم‌افزایانه‌ای "علم" خواهد بود. در عوض، عدم پای‌بندی به این روش و منش باعث جدا ماندن شناخت‌های منفرد از هم و "رشد جزیره‌ای" آن‌ها و تشکیل جزایر خرد و کلان متعدد در اقیانوس معارف بشری می‌گردد.

.

بعنوان مثال در حکایت پیل مولوی اگرکه هر کدام از شناسندگان، خود و شناخت خود را بس بسنده و کافی و وافی دانند و از اعتناء و استناد به شناخت‌های دیگران سرباز زنند لزوما درک و فهم حداقلی خود از موضوع را با حداکثر اوهام آمیخته، بر پایه‌ی آن در باب پیل "فرقه‌ها" خواهند ساخت- همچو فرقه‌ی ناودانان و بادبیزنان و عمودیون و تختیون و ...، و بعد در باب این‌که کدام حق و کدام باطل است بس "تفرقه‌ها" در میان خواهند انداخت- کما اینکه انداخته‌اند و ما حالیا در جهان زیست خود هرچه می‌کشیم از دست این فرقه‌ها و فتنه‌های ناشی از آن‌ها می‌کشیم!

.

این، یعنی کثرت فرقه‌ها و ایده‌ها و ایدئولوژی‌های حاکم بر جهان ما که هر کدام درصدد تحمیل و تحکیم طرز فکر و شیوه‌ی عمل خاصی بر ما هستند، آن مسأله‌ی خطیر و خطرناکی است که در آغاز بدان اشاره کردیم و اکنون در گذر از مباحثی مقدماتی که در نهایت سادگی پیرامون چگونگی پدیدار شدن ایده‌ها و ایدئولوژی‌ها مطرح شد، در ادامه سعی می‌کنیم بر موضوع اصلی و اساسی بحث یعنی جستجوی راهی برای رهایی از آن متمرکز شویم. در این باب پرسش اصلی اینست: آیا می‌توان بر کثرت آزاردهنده‌ی فِرق فکری فراوان و ایده‌ها و ایدئولوژی‌های تفرقه‌انگیز ناشی از آن‌ها فائق آمد؟ اگر آری، چگونه؟

.

(باقی در بخش بعد)

🆔 https://t.me/Hossein_Shiran (Author)

🌓 https://t.me/orientalsociology (Channel)

⚛️ https://t.me/OrientalSocialThinkers (Group)