🌓 فراتلفیق‌گرایی، راهی برای رهایی - بخش هیجدهم
✍️ حسین شیران

.

افول ایدئولوژی‌های انحصارگرای حاکم که ما اینک از آن بمثابه‌ی فرصتی برای پایه‌گذاری پلورالیسم سخن می‌گوییم لزوما به معنا و مفهوم افول نظام‌های سیاسی برخاسته از آن‌ها نیست. اغلب این ایدئولوژی‌های حاکم هستند که زودتر از نفس می‌افتند؛ ایدئولوژی‌ها محصول و مخلوق و مختص زمینه و زمان خویش‌اند که با اعمال و آداب و آیینی مشخص برای رسیدن به اهدافی مشخص سازمان یافته‌اند، برای همین "گذر زمان" و "گذار به زمینه‌ای دیگر" برای‌شان سم تلقی می‌شود؛ اساسا هیچ‌کس را یارای مقابله با این‌دو نیست با این‌حال نظام‌های سیاسی تمام تلاش خود را بکار می‌بندند تا هر طور شده از شدت و وسعت دگرگونی‌ها بکاهند و عمر ایدئولوژی‌شان را دراز سازند اما توفیقی قرین این حرکت نیست و بناچار افول ایدئولوژی آغاز می‌شود.

.

اگر بتوانیم برای ایدئولوژی حاکم مرگی قائل شویم این مرگ لزوما با دفن‌اش همراه نیست، اغلب میان این‌دو فاصله است- همان‌طورکه میان مرگ و دفن خیلی از ماها فاصله هست؛ طول این فاصله بستگی دارد به مدت زمانی که نظام حاکم بعد از افول و یا مرگ ایدئولوژی‌اش دوام می‌آورد- کار سختی‌ست اما شدنی‌ست؛ شدن‌اش به زور سرنیزه است سختی‌اش هم به همین است چه زان‌پس باید توده‌ی مردمی که ذهنا مشروعیت ناشی از ایدئولوژی کنترل‌شان می‌کرد را عینا به زور سرنیزه کنترل کرد و این هم انرژی فراوانی می‌برد و هم اینکه شمشیر دولبه است و هر دو سو را می‌برد و سرانجام این نظام است که کم می‌آورد چون ملت را هیچ پایانی نیست.

.

در این فاصله که نظام‌ها ناگزیر در فقر یا فقدان مشروعیتی که بتواند همچون مراحل تأسیس و تحکیم با کمترین هزینه هستی و هویت‌شان را در اذهان توده تحکیم و تداوم بخشد علنا به زور و خشونت متوسل می‌شوند و در مقابل با واکنش‌های مختلف اقشار و ایدئولوژی‌های مختلف مواجه می‌شوند پلورالیسم باید به پشتیبانی عاقلان و عالمان عمل‌گرا پا پیش نهد و با تمام وجود میدان‌داری و وضعیت موجود را مدیریت کند. واکنش اقشار و ایدئولوژی‌های مختلف به مسائل یکسان نیست بلکه بعنوان یک واقعیت اجتماعی بسی درگیر افراط و تفریط‌هاست- برخی زود می‌خروشند و تند می‌روند و برخی سخت می‌جوشند و کند می‌آیند؛ بر پلورالیسم و پلورالیست‌هاست که برای گذار به یک وضعیت باثبات جمیع مناسبات را تعدیل و تنظیم کنند.

.

پلورالیسم بیش و پیش از هر چیز باید در جامعه پایگاهی و در دل مردم جایگاهی برای خود دست و پا کند و بعد با اساس‌نامه و مرام‌نامه‌ی مشخصی که در آن برای آینده‌ای روشن منافع همه‌ی اقشار و اقوام و ادیان و مذاهب و مسالک موجود- حتی ایدئولوژی و نظام حاکم بعد از قدرت، تعیین و تضمین شده باشد اعلان حضور و ابراز وجود کند و طبیعتا فعالیتی درخور اهداف متعالی‌اش هم در پیش گیرد. مادام که هسته‌ی قدرتمند هماهنگ‌کننده‌ای از متن و بطن مردم برنخیزد نظام حاکم سینه‌خیز هم که شده سال‌ها به حیات و حکم‌رانی خویش ادامه خواهد داد. در این راستا پلورالیسم بیش از همه با دو جناح مشکل خواهد داشت: خود ایدئولوژی و نظام حاکم و ایدئولوژی‌های انتقام‌جو از نظام حاکم. (باقی در بخش بعد)

.

(باقی در بخش بعد)

🆔 https://t.me/Hossein_Shiran (Author)

🌓 https://t.me/orientalsociology (Channel)

⚛️ https://t.me/OrientalSocialThinkers (Group)