🌓 فراتلفیق‌گرایی، راهی برای رهایی - بخش پنجاه و یکم
✍️ حسین شیران

.

در گذر از دو دسته‌ی "نظام‌گراها" و "نظام‌گریزها" که گفتیم نسبت به واقعیت سیاسی اجتماعی نظام حاکم بر ایران نظرا و عملا درگیر افراط‌ها و تفریط‌ها هستند- همه را سفید یا ‌سیاه می‌بینند و از این جهت در دو انتهای طیف قرار می‌گیرند، سومین دسته از عمده‌نیروهای سیاسی اجتماعی فعال در جامعه‌ی ایران را نوعا می‌توان "اعتدال‌گراها" خواند که عموما از منظر و موضعی فیمابین وارد عمل می‌شوند و بواقع سفیدها و سیاه‌ها هر دو را با هم و در کنار هم می‌بینند و به این ترتیب در نقدها و نظرهای خود نسبت به واقع امر جانب اعتدال و احتیاط را دارند.

.

با این حال بسی روشن است که عنوان اعتدال‌گرایی را ما اینجا مسامحتا و مساهلتا در قیاس با افراط و تفریط دو دسته‌ی اول و دوم بکار می‌بریم وگرنه به صرف سفید و سیاه یا پر و خالی هر دو را باهم و در کنار هم دیدن نمی‌توان همه را در یک طبقه و تراز واحدی از اعتدال‌گرایی و انصاف‌گرایی قرار داد و حکم واحدی برای همه جاری ساخت؛ بواقع امر اعتدال‌گرایان خود طیف وسیعی از نیروهای فعال در عرصه‌ی جامعه هستند و حسب اینکه سفیدها یا سیاه‌ها کدام را بیشتر می‌بینند و به کدام سو بیشتر گرایش دارند از این سر تا آن سر طیف پراکنده‌اند.

.

بر این اساس ضرورتا باید برای خود طیف اعتدال‌گرایان هم راست و چپ و حد وسطی در نظر گرفت و به این ترتیب بدوا میان آن‌ها که به هر شکل و به هر دلیل سیاهی‌های کمتری در کارنامه‌ی نظام می‌بینند و نقدهای کمتری بر آن وارد می‌سازند و آن‌ها که سیاهی‌های بیشتری در آن می‌بینند و نقدهای بیشتری بر آن وارد می‌سازند تفکیک و تمایز قائل شد. دسته‌ی نخست طبعا راست‌گرا هستند و در نهایی‌ترین حد خود دیوار به دیوار معاضدان نظام قرار می‌گیرند و دسته‌ی دوم چپ‌گرا هستند و در نهایی‌ترین حد خود در ساحل معاندان نظام پهلو می‌گیرند.

.

"اعتدال‌گرایان راست" هیچ قائل به همه‌کاردرستی نظام نیستند و از این جهت بالکل منکر کمی‌ها و کاستی‌ها و ناراستی‌ها هم نیستند با این‌حال هر سیاهی‌ای که بشود در کار و کارنامه‌ی نظام دید را ناشی از بد یا کژکارکرد کارگزاران منسوب و منصوب نظام می‌دانند و نه هیچ اصل و اساس نظام- چه حسب دلبستگی‌هایی که همچنان به ایدئولوژی حاکم دارند آرایه‌های ذهنی‌شان طوری سازمان یافته که نمی‌توانند هیچ خبط و خطا و خللی در اصل و اساس نظام ببینند، فلذا نقدها و نظراتشان همه معطوف به افکار و افراد پیرامونی‌ست و نه هیچ اصل و اساس نظام.

.

"اعتدال‌گرایان چپ" برخلاف اعتدال‌گرایان راست که منتقدان نرم و نازک نظام‌اند- آن‌هم نه خود نظام بلکه فروع‌اش، منتقدان سفت و سخت نظام‌اند و بد یا کژکارکرد فروع را هم ناشی از بدسازمان‌دهی و بدفرمان‌دهی اصل و رأس نظام می‌دانند و از این جهت نقدهای اساسی بر اصل و رأس نظام دارند و صرفا با لحاظ داشتن اصلاحات اساسی در آن‌ها استمرار نظام را ممکن می‌دانند و هرگونه تغییر و تحول در سطح افراد و افکار پیرامونی را تلف کردن وقت و هدر دادن فرصت برای اصلاحات اساسی و در نتیجه سوق دادن هر چه بیشتر افراد و افکار به سمت گذار می‌دانند.

.

اما حد وسط طیف اعتدال‌گرایی که حد وسط طیف همه‌ی فعالان سیاسی اجتماعی ایران و مصداق بارز "اعتدال‌گرایی راستین" است از نقطه‌نظر این بحث و راه و روش مورد اتکای آن "فراتلفیق‌گرایی" ‌بسیار نقطه‌ی حساس و حائز ارزش و اهمیتی برای تأسیس "هسته‌های مردمی پلورالستیک" برای دست‌یابی به فراوفاق و فراتلفیق و فرآوری "نظام‌ سیاسی فراایدئولوژیک" در راستای توسعه و تحول پایدار ایران است. یک چنین دستاورد بزرگی مستلزم رهایی جامعه‌ی ایران از سیاهی‌های سطح و فراروی به روشنایی فراسطح است- خواه امروز محقق شود یا فردا یا فرداهای دگر.

.

باقی در بخش بعد

برای مشاهده و مطالعه‌ی بخش‌های قبلی اینجا را کلیک کنید.

.

کلمات کلیدی:

فراتلفیق‌گرایی Meta-Integrationism - فراوفاق Meta-Consensus - فراایدئولوژی Meta-Ideology

.

🆔 https://t.me/Hossein_Shiran (Author)

🌓 https://t.me/orientalsociology (Channel)

⚛️ https://t.me/OrientalSocialThinkers (Group)