🌓 جنبش آزادی جامعه‌شناسی (ج.ا.ج) 
Sociology Liberation Movement (SLM)
✍️  حسین شیران

بخش سوم

     در ماه آگوست سال 1968 انجمن جامعه‌شناسی آمریکا (ASA) در حال برگزاری نشست سالانۀ خود در بوستون بود. در این سال از ویلبور کوهن Wilbur Cohen وزیر بهداشت، آموزش و بهزیستی آمریکا دعوت به عمل آمده بود تا به عنوان سخنران اصلی در جلسه حضور داشته باشد. در حین برگزاری جلسه، دانشجویان تحصیلات تکمیلی و دانشجویان جدیدالورود دانشگاه کلمبیا و نیز جامعه‌شناسان جوان حاضر در کنفرانس در قالب "جنبش آزادی جامعه‌شناسی" (SLM) گردهم آمدند و علنا نسبت به حضور کوهن به عنوان سخنران اصلی شعار اعتراض سر دادند و خواستار سخنرانی "مارتین نیکولاوس Martin Nicolaus" نمایندۀ جنبش جامعه‌شناسی رادیکال شدند. در نهایت خواستۀ معترضان محقق شد و نیکولاس پشت تریبون رفت و در نقد وضعیت جامعه‌شناسی آن روزهای آمریکا به تندی به ایراد سخنرانی پرداخت. 

     عنوان سخنرانی نیکولاس Fat-Cat Sociology بود. Fat-Cat (گربۀ چاق) اصطلاحی است که انگلیسی‌زبانان معمولا در اشاره به یک مرد شکم‌گندۀ مرفه و متمول صاحب‌قدرت و صاحب‌نفوذ در عرصۀ سیاست و تجارت به کار می‌برند (به تصویر پیوستی توجه گردد)؛ این اصطلاح نخستین بار در دهۀ 1920 در ایالات متحده در توصیف یک مرد سیاسی ثروتمند بخشنده به کار رفت اما بعد بار مفهومی منفی به خود گرفت و در راستای اهداف سیاسی در ارتباط با کسانی به کار رفت که عملا از طریق چاپلوسی و کارچاق‌کنی سیاست به نان و نوایی رسیده بودند و یا می‌رسیدند؛ بر این اساس، عنوان Fat-Cat Sociology را می‌توان "جامعه‌شناسی چاپلوس" یا "جامعه‌شناسی کارچاق‌کن" ترجمه کرد؛ از میان این دو معادل اگر که بخواهیم یکی را انتخاب کنیم "جامعه‌شناسی کارچاق‌کن" به نسبت، معادلی درخورتر و در عین حال کم‌برخورتر است با این‌حال در مجموع بنا به دلایلی که در ادامه اقامه خواهد شد حالیا معادل "جامعه‌شناسی شکم‌پرور" را به هر دوی آن‌ها ترجیح داده و در نقل سخنرانی نیکولاوس از این عنوان استفاده می‌کنیم.

     از زمان ایراد این سخنرانی حالا دیگر بیش از نیم قرن می‌گذرد و در این مدت، هم حرفه و هم رشتۀ جامعه‌شناسی بسیار تغییر کرده است؛ بسیاری از شورشیانی که در سال 1968 در آن حوادث نقش داشتند حالا خود در شمار بالاترین مقامات ASA هستند و نقشی اساسی در تعریف و توصیف این رشته ایفا می‌کنند. اکنون به مناسبت 52‌مین سالگرد جنبش آزادی جامعه‌شناسی جا دارد متن سخنرانی نیکولاوس دربارۀ وضعیت جامعه‌شناسی در سال 1968 را (باز)بخوانیم و در این‌که در این مدت تا چه حد و تا کجا پیشرفت کرده‌ایم و تا چه حد و تا کجا باید پیشرفت کنیم قدری تأمل کنیم. 

ادامه دارد ...

🆔 @Hossein_Shiran
🌓 https://t.me/orientalsociology
⚛️ https://t.me/OrientalSocialThinkers (OST)