🌓 تحلیل و فراتحلیل Analyses and Metaanalyses

✍️ حسین شیران Hossein Shiran

بخش اول

     «تحلیل» در فرهنگ فارسی «حلال کردن، حل کردن، حل غذا در معده» معنی شده است (فرهنگ عمید). معادل انگلیسی این واژه یعنی «Analysis» هم کم و بیش به همین معنی و مفهوم است؛ «Lysis» اساساً به معنی و مفهوم «شکستن و جدا ساختن» است (فرهنگ آکسفورد) و بر این اساس، «آنالیز» هم شکستن یک کل به اجزای سادۀ تشکیل دهنده‌اش معنی می‌دهد (همان).
 
     در کل، ریز ریز کردن یک کل برای «هضم و جذب» بهتر آن، «تحلیل» نامیده می‌شود، هم از این‌روست که در برابر این عنوان، «معده» بعنوان یک «تحلیل‌گر» بلکه بعنوان «بهترین تحلیل‌گر» مثال آورده می‌شود. «معده» به بهترین شکل ممکن تلاش می‌کند هر آنچه در آن ریخته می‌شود، حتی اگر بی حساب و کتاب و در هم و بر هم باشد، را با سازوکارهایی معین به ساده‌ترین اجزای تشکیل‌دهندۀشان تبدیل کند و به این شکل «جذب» آنها در بدن را تسهیل سازد؛ با این حساب اینکه گاهی در فارسی در برابر اصطلاح «آنالیز» تفصیلا و تفسیرا از عبارت «تجزیه و تحلیل» استفاده می‌شود هم هیچ بی‌راه نمی‌نماید. 

     به واقع امر، «تحلیل‌گران» هم در هر حوزه‌ای کم و بیش یک چنین سازوکاری- هضم و جذب - را در پیش می‌گیرند و نظراً و عملاً تلاش می‌کنند با شکستن یک پدیدۀ پیچیده به عناصر سازنده‌اش، بررسی روابط میان آنها با یکدیگر و با کل را بنحوی اصولی میسر سازند تا از این طریق بتوانند به «درک» صحیح و اصیلی از آن پدیده دست یابند. در حقیقت، درک هم نوعی جذب است- جذب معنی و مفهوم اصیل یک پدیده. با این پیش‌زمینۀ ذهنی پیرامون معنی و مفهوم تحلیل، در بخش بعد ببینیم «فراتحلیل» چیست.

🆔 @Hossein_Shiran
🌓 https://t.me/orientalsociology
⚛️ https://t.me/OrientalSocialThinkers (OST)