چالش‌های جلف اینستاگرامی، بازی‌ای شوم در زمین ذلیل‌افتادۀ جامعۀ مدنی

✍️ حسین شیران (دکترای جامعه‌شناسی، بررسی مسائل اجتماعی ایران)

بخش سوم

     از ویژگی‌های بارز ما اعضای پرشمار جزء سوم- جزء مدنی جامعه، یکی هم اینست که بنا به اقتضائاتی که خواه‌ناخواه بر ما حاکم گشته، یا هیچ اهل "اندیشه" نیستیم (اندیشه به معنای اصیل کلمه) و یا اگر هم هستیم بسیار جزءاندیش و سطح‌اندیش هستیم؛ "جزءاندیشی" اجازه نمی‌دهد دو چیز یا دو جزء یک مطلب را در کنار هم گذاشته و باهم در نظر بگیریم و پی‌گیرانه به "کل مطلب" دست یابیم و "سطح‌اندیشی" هم اجازه نمی‌دهد از سطح و صورت یک چیز عبور کرده و کنجکاوانه به "کنه مطلب" برسیم. این چیزیست که ائتلاف سرمایه و سیاست به خوبی از آن آگاه است، چرا که در اصل، خود باعث و بانی آن است، و به خوبی هم از آن استفاده می‌کند؛ بی‌خود و بی‌جهت نیست هر چه اصل و اساس و اسباب استعمارگری و استثمارگری و سلطه‌گریست را در "کلیات و کنهیات" پنهان ساخته و می‌سازد، یعنی دقیقا در جاهایی که یا هیچ و یا کم به عقل ما جزء سومی‌ها می‌رسد!

     به عنوان یک مثال ملموس برای همه، تلویزیون را در نظر بگیریم که در کل و در کنه خویش، یک ابزار رسمی استعمارگری و استثمارگری و سلطه‌گستریست اما هیچ‌وقت ما جزء سومی‌ها آن را به این چشم نمی‌بینیم بلکه برعکس بلا‌تردید این‌گونه باور داریم، یا بهتر است بگویم این‌گونه باورمان داشته‌اند، که علم و صنعت و فناوری این نعمت نازنین را ساخته و پرداخته و خالصانه در اختیار ما قرار داده تا بی‌وقفه از آن بهره‌مند گردیم، برای همین، شده از نان شب‌مان می‌زنیم یکی از آن تهیه می‌کنیم و در بالاترین نقطه از بهترین اتاق خانۀمان‌ قرار می‌دهیم و شب و روز به اتفاق خانواده‌ از آن استفاده می‌کنیم. 

     دیگر کاری نداریم و اصلا باور نداریم که علم و صنعت و فناوری صاحب دارد و صاحب‌اش صرفا برای چندرغاز پول ما، که آن هم خود به ما داده، نیست که این همه هزینه صرف توسعۀ صنعت تلویزیون و تولید و توزیع آن در میان همه اقشار می‌کند و نیز صرفا برای سرگرمی و سرخوشی و دل‌خوشی ما و خانوادۀ‌مان نیست که این همه برنامه‌های تلویزیونی رایگان می‌سازد و پخش می‌کند؛ با هر یک درجه تغییر به یک فرستندۀ ماهواره‌ای دست می‌یابیم با کلی برنامه که شبانه‌روز بر سرمان می‌بارند؛ این‌ها هیچ‌کدام بی‌طرح و بی‌برنامه و بی‌قصد و بی‌غرض که نیستند، قطع یقین، کلی تبلیغات و تلقینات و تمهیدات در متن و بطن‌شان نهفته است اما ما فقط ظاهر، آن هم ظاهر جزئی از کار، را می‌بینیم و ضرورتا هم همان را باور می‌کنیم، دیگر این‌که در در پس پرده چه می‌گذرد و کلیت و کنهیت کار به کجا ختم می‌شود را نه می‌فهمیم و نه حتی اگر هم که بفهمیم اهمیتی به آن می‌دهیم! 
 

ادامه دارد ...

🆔 @Hossein_Shiran
🌓 https://t.me/orientalsociology
⚛️ https://t.me/OrientalSocialThinkers (OST)