داوری به دور از احساس!
پیرامون سقوط هواپیمای اوکراینی
حال که سپاه مسئولیت سنگین ساقط شدن هواپیمای مسافربری اوکراینی و جان باختن شماری افراد بی‌گناه را به گردن گرفته و شاید برای نخستین بار در طول چهل سال گذشته عملا خود را در موضع ضعف قرار داده، در یک فضای احساسی بی حد و حصری که اکنون بر میان حاکم است شاهد واکنش‌های مختلف از جهات و جبهه‌های مختلف بر علیه سپاه هستیم که اگر بخشی از آن طبیعی و ناشی از فوران احساسات نسبت به باعث و بانی این فاجعۀ بزرگ باشد بخشی هم از سر کین و تسویه حساب سیاسی با این نهاد نظامی است که به باور خیلی‌ها هیچگاه در حد نظامی‌گری محصور نمانده و گاه همچون حالا حتی در قامت تنها ادارۀ کنندۀ مملکت در ابعاد مختلف عمل کرده است.
این نوشته در این وضعیت نه در پی پرداختن به این ابعاد است و نه در پی دفاع از هیچ چیز و هیچ کس جز حقیقت و حقدار؛ اگر چه پی بردن به این، خود از سنگین‌ترین رسالاتی است که یک انسان می‌تواند در طول زندگی خود در پیش داشته باشد چرا که حقیقت هیچگاه لخت و عور در میانۀ میدان نمی‌ایستد که همه ببینند و تشخیص بدهند و خواه‌ناخواه در برابرش سر تعظیم یا تمکین فرود آورند بلکه تا بوده پشت پرده بوده و زیر گرد و خاک خروارها قصد و غرض و پنهان‌کاری و این سو و آن سو کشی‌هایی که همیشه بپا بوده و باز هم خواهد بود. پس در اینکه سطحی‌ترین واکنش‌ها معطوف به حقیقت باشند همواره تردید باید داشت.
در رابطه با هواپیمای ساقط شده هم حق چیست را اول خدا داند و بعد آنکه براستی در پی آنست؛ گذشت زمان هم البته بعد از فروکش کردن احساسات در نمایان شدن آن سهیم خواهد بود. حال در این های و هوی فراوان بعد از حادثه، بد نیست تا حد ممکن به دور از احساسات که همیشه بلای جان ملت ما بوده و است چند حالت ممکن یا احتمال را در نظر داشته باشیم:
حالت اول: عوامل سپاه در تشخیص هواپیمای مسافربری از موشک کروز اشتباه کرده و با یک رویکرد ناشیانه و غیرحرفه‌ای و تصمیم‌گیری عجولانه و غیرمنطقی اقدام به سرنگونی هواپیما کرده که در این صورت البته که مقصر اصلی واقعه قلمداد می‌شود و علی‌رغم غیرعمد بودن واقعه و در شرایط جنگ بودن کشور باز با توجه به عمق فاجعه و بازیچه نبودن جان انسان‌ها بدیهی است که باید اعتذار نموده و با مجازات و برکناری عوامل خودسر اقداماتی دلجویانه در صدد جبران در پیش گیرد.
حالت دوم: اشتباهی در کار نبوده و واقعا عوامل سپاه مشخصات و مختصات یک موشک کروز را در رادار خود مشاهده کرده و اقدام به شلیک موشک کرده‌اند. در این صورت جمیع توجهات از عوامل سپاه باید به ادوات آنها شیفت پیدا کرده و از نظر فنی و فناوری چگونگی امکان بروز این اشتباه خطیر و خطرناک بررسی و اقدامات لازم در جهت برطرف ساختن ایرادات و پیشگیری از تکرار واقعه انجام شوند. در این حالت اصولا نباید قصوری متوجه عوامل درگیر سپاه گردد چه وقتی رادار موشک کروز نشان می‌دهد طبعا اقدام لازم باید انجام پذیرد. شما فرض کن شیء مشاهده شده واقعا موشک کروز می‌بود و در جایی از تهران فرود می‌آمد و کلی تلفات و خسارات ببار می‌آورد الان همه آنها که پدافند نیروی هوایی سپاه را از بابت شلیک موشک مقصر می‌دانند این باز از بابت برخورد انفعالی و عدم اقدام مؤثر در انهدام موشک مورد نقد داشتند که چرا شما که توان مقابله با یک موشک کروز را نداری برای ابرقدرت دنیا رجز می‌خوانی!
حالت سوم: وقوع حادثه را نه ناشی از اشتباه عوامل سپاه و نه ناشی از نقص ادوات آنها بلکه ناشی از برتری نظامی و نرم‌افزاری دشمن بدانیم. بهیچ‌وجه نباید امکان این فرض که آمریکایی‌ها به پشتوانۀ تجیهزات پیشرفته نظامی و نرم‌افزاری خود زمینه را برای بروز یک چنین اشتباهی فراهم ساخته‌اند از نظر دور بداریم. در این حالت در واقع این دشمن بوده که بجای واکنش بنحو دیگری، ترجیح داده با یک ترفند نظامی فوق پیشرفته، با مشتبه‌سازی مشخصات یک هواپیمای مسافربری با یک موشک کروز در رادارهای سپاه آنها را به انهدام هواپیما متقاعد ساخته و بعد یک چنین شرایط سخت و ناگواری را در سطح جهان برای سپاه رقم بزند. فراموش نکرده‌ایم در زمان ریاست جمهوری آقای احمدی‌نژاد در گرماگرم منازعات هسته‌ای چگونه موساد و سی.آی.ا با یک برنامۀ عملیاتی بسیار پیچیده توانستند سانتریفیوژهای تأسیسات اتمی ما را از کار بیندازند. در هر حال اوضاع الزاما آنگونه که ما می‌دانیم و یا می‌خواهیم پیش نمی‌رود.
@Hossein_Shiran
https://t.me/orientalsociology
برچسب‌ها: سقوط هواپیمای اوکراینی, شلیک موشک سپاه, موشک کروز, جامعه شناسی شرقی
[ سه شنبه ۲۴ دی ۱۳۹۸ ] [ ] [ حسین شیران Hossein Shiran ]
[ ]
🌓 مرگ، دم دست‌ترین گزینه در ایران!
🌑 چقدر ساده، چقدر راحت، چقدر عادی، گزارش مرگ و میر از گوشه و کنار کشور می‌آید: در همین دو سه روز گذشته، 78 نفر در مراسم تشییع جنازۀ سردار سلیمانی، 167 نفر در حادثۀ سقوط هواپیمای اوکراینی، 20 نفر در حادثۀ اتوبوس گنبد، 6 نفر در تصادف رشتخوار و پرانتز همچنان باز تا حادثۀ بعدی چه باشد و کجا باشد و تعداد ازدست رفتگان چقدر باشد ...
🌑 باری اینجا آدم‌ها هر اندازه که سخت زندگی می‌کنند عوضش خیلی راحت می‌میرند! دیگر به شنیدن اخبار کشتگان عادت کرده‌ایم اما یادمان نرود هر کشته یعنی دستکم یک خانوادۀ داغدار، یک خانوادۀ آسیب‌دیده، چند کس بی‌کس، و یک عمر ناراحتی و نگرانی و ناآرامی، بیهوده نیست ایرانیان روزبه‌روز افسرده‌تر از دیروز می‌شوند! ...
@Hossein_Shiran
https://t.me/orientalsociology
برچسب‌ها: مرگ در ایران, سردار سلیمانی, سقوط هواپیمای اوکراینی, اتوبوس گنبد
[ جمعه ۲۰ دی ۱۳۹۸ ] [ ] [ حسین شیران Hossein Shiran ]
[ ]
رمز و راز تفاوت‌ها
دربارۀ مراسم تشییع سردار سرفراز قاسم سلیمانی
در این چند روز گذشته ده‌ها اتفاق مهم در سراسر جهان افتاده و باز می‌افتد اما واقعۀ ترور سردار سلیمانی همچنان در صدر خبرهای دنیاست و کم و بیش همه دارند در ارتباط با این ترور و تحولات نظامی، سیاسی، اجتماعی و حتی اقتصادی و فرهنگی بعد از آن سخن می‌گویند و تجزیه و تحلیل‌ها می‌کنند. بعد از مراسم تشییع جنازه و بدرقۀ پرشور و شوق عراقی‌ها از سردار و همرزمانش حالا شاهد تشییع جنازۀ سراسری و بی‌نظیر سردار سلیمانی در شهرهای مختلف ایران هستیم؛ بعد مدت‌ها از هم‌دوری و از هم‌گله‌مندی بار دیگر مردم همه هم‌دل و هم‌زبان به خیابان‌ها ریخته‌اند و در غم دردناک از دست دادن سردار سوگواری می‌کنند. حال تهران و مشهد و هر کجای دیگر به کنار، تشییع جنازۀ بی‌نظیر اهواز از سردار خود حکایت دیگری دارد؛ سردار خود کم از این می‌خواست اما در این که بیش از این‌ها حق اوست تردیدی نیست. شهادت گوارایش و این مراسم بی‌نظیر بزرگداشت مبارکش باد. در تاریخ معدود مردان و زنانی داشته‌ایم که بی حد و حصر مورد احترام دوست و دشمن بوده‌اند خوشا سعادت سردار که به این جمع معدود پیوست!
این مراسم بی‌نظیر را دشمنان همه دیدند و به عمق محبوبیت سردار در نزد ایرانیان و غیر ایرانیان پی بردند، خوبست دوستان، بویژه دوستان دوست هم دقیق ببینند و به تفاوت‌های بنیادی آن با مراسم دیگری همچون راهپیمایی‌های 13 آبان و 9 دی و 22 بهمن و یا سایر تشییع جنازه‌هایی که در این چند وقت داشتیم پی ببرند. در این بین نکات مهمی نهفته است که نباید از نظرها پنهان بماند. محبوب گشتن و محبوب ماندن اتفاقی نیست. راز محبوبیت سردار در چیست که حتی آنها که الزاما همسو با سیاست‌های نظام نیستند و حتی خیلی‌ها اصلا موافق نظام و بویژه ایدئولوژی هزینه‌بر حذف صهیونیسم آن نیستند بلکه برعکس یک چنین عقیده و رویه‌ای را زمینه‌ساز ترور سردار می‌دانند هم برای بزرگداشتش به خیابان‌ها ریخته‌اند و در سوگش اشک‌ها می‌ریزند!
این را به چشم می‌بینم و می‌گویم؛ بویژه به آنها می‌گویم که به محبوب دل مردم گشتن اصلا اهمیتی نمی‌دهند و از سر غفلت، حکومت بر جسم‌ها را به حکومت بر دل‌ها ترجیح می‌دهند و بدتر اینکه برخی همچون فلان و فلان و فلانی‌ها، که اکنون ذکر نامشان به صلاح نیست، هرگاه که خرده‌دلخوری‌ای میان مردم و نظام پیش می‌آید - نظامی که خود برآمده از دل مردم و خون شهدای مردم است - سریع طرف نظام را گرفته به مردم اسائۀ ادب می‌کنند و آشوبگرش می‌خوانند و قتل و کشتارش را مطالبه می‌کنند! آنها هیچ نمی‌دانند که دقیقا در یک چنین مواردی است که دل مردم می‌شکند و از آنها فاصله می‌گیرد! آنها نمی‌دانند که نسبت مردم با نظام نسبت والد به ولد است که هر چقدر هم که قوی‌تر و مسلط‌تر باشد باز حق توهین و تهاجم و تجاوز به حریم و حرمت والد را ندارد! حتی اگر والد اشتباه کند باز هتک حرمت بر ولد هرگز مجاز نیست! ...
باری محبوب دل مردم گشتن قاعده و قانون دارد، راه و روش دارد، هزینه و حساب و کتاب دارد! به این سادگی‌ها که نیست! ارزش و اهمیتی که اکنون مردم خودجوش نه بصورت فرمایشی به سردار قائل هستند و با جان و دل هم دارند حقش را ادا می‌کنند فرا و ورای نظام حاکم بخاطر ادب و شخصیت و تواضع سردار در برابر مردم در کنار جانفشانی‌هایش در راه وطن است! در نهایت هر کس دنبال رمز و راز محبوبیت سردار باشد به هر چه دست یابد در واقع به رمز و راز از چشم افتادن غیرسردارها هم دست یافته است! ...
@Hossein_Shiran
https://t.me/orientalsociology
برچسب‌ها: ترور سردار سلیمانی, تشییع جنازه سردار سلیمانی, جامعه شناسی شرقی
[ دوشنبه ۱۶ دی ۱۳۹۸ ] [ ] [ حسین شیران Hossein Shiran ]
[ ]
🌓 خداحافظ سردار 🏴🏴🏴
⚫️ سردار سلیمانی جزو معدود شخصیت‌های محبوب همه احزاب و جریانات کشور بود. محبوبیت ساده بدست نمی‌آید، بیهوده بدست نمی‌آید، با تبلیغ و ترفند و قدرت و قلدری هم بدست نمی‌آید! محبوبیت درّ گرانی است به هر کس ندهند! بعد امام او دومی است مردم اینگونه در سوگ‌اش به اختیار به خیابان‌ها ریخته‌اند! برخلاف خیلی‌ها کم‌حرف ولی پرعمل بود! برخلاف خیلی‌ها که همه چیز را برای انقلاب می‌خواهند او همه چیز را با انقلاب می‌خواست! و برخلاف خیلی‌ها تندی را از آن دشمن می‌دانست نه خودی! یادمان نرود زمانیکه یک دنیا از داعش حساب می‌برد او خود را طرف‌حساب داعش ساخت! و آنگاه که داعش به 40 کیلومتری مرز ایران رسید و تن خیلی‌ها در داخل خانه‌های خود لرزید او از خانه بیرون زد و رودرروی آنها ایستاد! اینجاست که تمامی نسل‌ها ارزش و اهمیت امنیت و مردی که پیام‌آور آنست را می‌فهمند! در نهایت، امنیت از برای همه است و هرکس دستکم بقدر بهره‌ای که از امنیت می‌برد باید قدردان تأمین کنندگان آن باشد.
سردار سلیمانی روحش شاد و یادش گرامی خواهد ماند! 🙏🌹
@Hossein_Shiran
https://t.me/orientalsociology
برچسب‌ها: قاسم سلیمانی, سردار امنیت, جامعه شناسی شرقی
[ جمعه ۱۳ دی ۱۳۹۸ ] [ ] [ حسین شیران Hossein Shiran ]
[ ]
آیا جامعه‌شناسی نیازمند استعمارزدایی است؟
Does sociology need decolonizing?
مقاله‌ای از: علی‌سیا اظهارالدین Alicia Izharuddin
بازگردان: حسین شیران
چکیده
این مقاله به بررسی سه کتابی می‌پردازد که اهمیت فکری الگوهای تمرکززدایی از اروپامحوری در جامعه شناسی را مورد تحقیق قرار داده‌اند. این سه کتاب عبارتند از:
1. "نظریۀ جامعه‌شناختی ورای مرکز" نوشتۀ سید فرید العطاس و وینیتا سینها
Sociological Theory Beyond the Canon
Syed Farid Alatas & Vineeta Sinha, Sociological Theory Beyond the Canon, Palgrave Macmillan: London, 2017; 391 pp.: ISBN 9781137411334
2. "جامعه شناسی تاریخی جهانی" نوشتۀ جولیان گو و جورج لوسون
Global Historical Sociology
Julian Go & George Lawson, (eds), Global Historical Sociology, Cambridge University Press: Cambridge, 2017, 298 pp.: ISBN 9781316617694
3. "جامعه‌شناسی‌های دین جایگزین: از نگاه غیرغربی" نوشتۀ جیمز اسپیکارد
Alternative Sociologies of Religion: Through Non-Western Eyes
James V Spickard, Alternative Sociologies of Religion: Through Non-Western Eyes, New York University Press: New York, 2017; 315 pp.: ISBN 9781479866311
هر کدام از این سه کتاب رویکرد متفاوتی در پیش دارند: کتاب العطاس و سینها به مطالعۀ تذکره‌ای تطبیقی نظریه‌پردازان اجتماعی مرکزی (غربی) و اندیشمندان کمتر شناخته شده غیرغربی می‌پردازد. کتاب گو و لوسون یک پارادایم قدرتمندی ارائه می‌دهد که از ملیت‌گرایی روش‌شناختی که جامعه‌شناسی معاصر و رشته‌های مرتبط با آن را تعریف و تحدید می‌کند فاصله می‌گیرد؛ و کتاب اسپیکارد سعی می‌کند جامعه‌شناسی سنتی دین را با ارزیابی مسیحیت و اسلام معاصر با استفاده از مفاهیم توسعه یافته در چین باستان و تونس قرن 14م به صدر خود بازگرداند. با این حال هر سه کتاب یک هدف مشابه دارند: روشن ساختن محدودیت‌ها و ایرادات نظری جامعه‌شناسی اروپامحور که هم بر دولت حاکم باثبات و هم فرد تأکید دارد اما نتوانسته است دربارۀ روابط و وابستگی متقابلی که هویت‌های اجتماعی را در طول زمان و مکان به حرکت درمی‌آورد شناخت کافی ارائه دهد.
مقدمه
استعمارزدایی از راهبردها در دانشگاه‌های قرن بیست و یکم احیاء مجددی را تجربه می‌کند، بویژه در علم جامعه‌شناسی که از استعمار بهره‌های فراوان برده است. ما امروزه شاهد رخ‌نمایی زمینه‌های جدیدتری هستیم که به مطالعات انتقادی پیرامون نژاد، جنسیت، جنس‌گرایی و همگرایی طبقاتی (که برخی ممکن است بگویند برخورد طبقاتی) پرداخته و با مباحثی که در خارج از دانشگاه‌ها صورت می‌گیرد مجددا نقد روشنگرانۀ «استعمار» را از سر می‌گیرند. جامعه‌شناسی، علمی که در اوایل قرن نوزدهم در فرانسه زاده شد، فرزند روشنگری و لبریز از آرمان‌های علمی بود. برنامه و هدف آن مطالعۀ چرایی و چگونگی تغییر در جامعۀ انسانی بود. تغییر مورد نظر آن جهانی و تک خطی در راستای یگانه مسیر "پیشرفت" و مدرنیتۀ غربی بود. سه كتاب مورد اشاره، اروپامحوری جامعه‌شناسي را در میان گذاشته و به انعکاس صداها در استعمارزدایی از جامعه‌شناسی پرداخته‌اند. آنها ما را به این باور فرا می‌خوانند که برای از میان برداشتن مرزهای رشته‌ای و زمانی جامعه‌شناسی باید به استعمارزدایی از آن پرداخت. این فراخوان تنها شامل افزودن نظریه‌پردازان اجتماعی غیرغربی و بازگرداندن پیدایش تحقیقات جامعه‌شناختی به 400 سال قبل از آگوست کنت نیست بلکه مضاف بر آن، طرح این سؤال هم هست که چه می‌شود اگر جامعه‌شناسی نه بر پایۀ کنت بلکه دوبوئه یا ابن خلدون یا هریت مارتینو پایه‌گذاری شود؟ در این صورت جامعه‌شناسی‌ای که پدید می‌آید چه تفاوت‌های خواهد داشت؟ برای این سؤالات العطاس و سینها و اسپیکارد پاسخ دارند: ما نیازمند آن هستیم که از مردان سفیدپوست ساکت و ساکن در مرکز تمرکززدایی کنیم تا بتوانیم تصوری از ارتباط و قابلیت زنان پیرامونی و متفکران آسیایی در جامعه‌شناسی معاصر و سایر معرفت‌شناسی‌های غربی داشته باشیم. ...
* مشخصات مقاله:
International Sociology Reviews
2019, Vol. 34(2) 130 –137
© The Author(s) 2019
Article reuse guidelines:
sagepub.com/journals-permissions
DOI: 10.1177/0268580919830903
journals.sagepub.com/home/iss
@Hossein_Shiran
https://t.me/orientalsociology
برچسب‌ها: استعمارزدایی جامعه شناسی, علی سیا اظهارالدین, اگوست کنت, ابن خلدون
[ پنجشنبه ۵ دی ۱۳۹۸ ] [ ] [ حسین شیران Hossein Shiran ]
[ ]
دولت و برخی تصورات غلط
بخش چهارم
تخصیص یارانه به این شکلی که اکنون در جامعه در جریان است یعنی پخش پول نقد در میان مردم، آن هم از منبع خود مردم برای بخشی از مردم، از این جهت کار خوب و خیر و مفیدی نیست که در نهایت نه دردی از مردم دوا می‌کند و نه باری از دوش دولت برمی‌دارد بلکه برعکس هم بر دردها و دغدغه‌های مردم می‌افزاید و هم باری مضاف بر دوش دولت می‌افکند و چون رویّه رویّۀ اشتباهی است قطع یقین با هر چه پیش رفتنش دولت و ملت بیش از پیش در تضاد و تقابل با هم قرار گرفته بتدریج طی یک رابطۀ فرسایشی پیشرونده هر دو بعنوان ستون‌های اصلی جوامع مدرن به تحلیل می‌روند و سر آخر این جامعه است که از ضعف و لرزش و لغزش ستون‌هایش پیوسته فرسوده می‌گردد و دردآلود در اعصار پیشامدرنش فرومی‌ریزد!
تصور باطل دولت از این طرح اینست که دارد از اقشار پردرآمد جامعه می‌گیرد و در حلقوم اقشار کم‌درآمد جامعه می‌ریزد! اولا که انجام یک چنین رابین هود بازی‌هایی در شأن یک دولت مدرن و هوشمند نیست و بعد اصلا قرار نیست دولت به حکم قوۀ قهریه‌ای که دارد به جنگ با داراها برخیزد؛ یک چنین تقابلی حتی اشتباه‌تر از طرح تخصیص یارانه به مردم است چرا که در عصر سرمایه‌داری این فقط سرمایه است که گره از مشکلات کشور می‌گشاید و وقتی دولت اینچنین خود را بدخواه سرمایه‌دارها نشان می‌دهد البته که هر چه سرمایه‌دار است از دور و برش فرار می‌کنند و یا به هر شکل سرمایۀ خود را پنهان می‌کنند و در جایی که قدرشان را بهتر و بیشتر بدانند سرمایه‌گذاری می‌کنند! ...
و بعد جالب اینجاست که دولت علی‌رغم ادعایش حتی از انجام یک چنین کاری هم عاجز است؛ کم نیستند در این مملکت دانه‌درشت‌هایی که به انحاء مختلف از دادن مالیات طفره می‌روند و یا آنسان که باید و شاید مالیات نمی‌دهند دولت هم هیچ کاری از دستش برنمی‌آید چون اراده و سازوکارهای لازم برای مداخله را در خود نیافریده است؛ هنوز هم که هنوز است پزشکان، بعنوان مثال، از کارت‌خوان استفاده نمی‌کنند در حالیکه در یک جامعۀ اغلب بیمار، هر روز خدا حجم کلانی از نقدینۀ مردم به دخل پزشکان کشور سرازیر می‌گردد بی آنکه هیچ حساب و کتابی درخور در کار باشد! ...
پس دولت این همه پول را از حلقوم چه کسانی بیرون می‌کشد؟ خوب، معلوم است اقشار متوسط! اقشار ضعیف که ناگزیر، معاف از مالیات‌اند یعنی واقعا آهی در بساط ندارند که با ناله سودا کنند اقشار بالا هم که گفتیم اغلب از دولت حساب نمی‌برند؛ می‌ماند اقشار متوسط جامعه که اصولا هر چه فشار است در یک جامعۀ نیمه‌مدرن یا کژمدرن بر دوش این‌هاست، حالا فشار مالیات هم بر رویش! اقشار متوسط جامعه کیستند؟ همین ما حقوق‌بگیران خرده‌پا و خیل خرده کسبه‌ها و از این قبیل که اغلب درآمدشان در یک ماه از 5 میلیون تومان بالا نمی‌رود و اگر هم برود دیگر محال است از 10 میلیون تومان فراتر برود! باری، وقتی سخن از مالیات است دقیقا پای این اقشار در میان است بخصوص قشر حقوق بگیر که اصولا هیچ پولی به دستش نمی‌رسد مگر اینکه قبلا دولت مالیاتش را کسر کرده باشد! ...
ادامه دارد ...
@Hossein_Shiran
https://t.me/orientalsociology
برچسب‌ها: اعتراضات آبان 98, آشوبهای دی ماه 1396, گران شدن بنزین, قطعی اینترنت
[ یکشنبه ۱ دی ۱۳۹۸ ] [ ] [ حسین شیران Hossein Shiran ]
[ ]
