لازمه‌ی جامعه‌شناس شدن - بخش اول
حسین شیران
ده سال گذشته را، به یاری خدا و به لطف همراهی برخی دوستان جامعه‌شناس‌ام، بیشتر صرف گشت و گذار در سراسر ایران نمودم؛ از شمال غرب، حوالی مرزهای آذربایجان و ارمنستان و ترکیه و عراق تا جنوب شرق، سواحل مکران و نقطۀ پایانی‌اش بندر گواتر- جایی که دیگر خاک ایران تمام می‌شود و آب‌های آزاد مشرف به اقیانوس هند و آرام و اطلس آغاز می‌شود؛ و در قطری دیگر از شمال شرق، از خراسان بزرگ با تمامی جاذبه‌های طبیعی و تاریخی و مذهبی‌اش تا جنوب غرب، خوزستان همیشه سربلند و سرفراز ولیکن متأسفانه اغلب سر به سر با مسائل جامعوی مختلف! کمابیش از تمامی استانهای کشورم دیدن کردم، برخی جزء به جزء و برخی دیگر به صورت محدود تا وقتی دیگر که توفیق گشت و گذاری بیشتر نصیبم گردد! ...
این را از این جهت می‌گویم که رابرت پارک جامعه‌شناس سرشناس مکتب شیکاگو همیشه به شاگردانش توصیه می‌کرد که از پشت میزهای راحت خود برخیزند و به خود زحمت بدهند به درون جامعه بروند و از نزدیک خود به چشم خویش ببینند که در گوشه و کنار آن چه می‌گذرد؛ سال‌ها پیش که من در تدریس درس جامعه‌شناسی شهری به این توصیۀ ارزشمند پارک برخوردم سخت آن را آویزۀ گوشم کردم تا بسی پیش از آنکه ادعای جامعه‌شناس بودن داشته باشم برنامه‌ای برای ایران‌گردی داشته و تا حد ممکن پا در گوشه و کنار آن گذاشته باشم و از اوضاع و احوال جامعه‌ای که قرار است جامعه‌شناس آن باشم دستکم واجد برخی شناخت‌ها باشم و هیچ ندیده و نشنیده نگویم که اینجا و آنجای این سرزمین پهناور چه می‌گذرد!
این برنامه به لطف خدا تا جایی که امکانش فراهم بود پیش رفت و من توانستم در مدت یک دهه به اقصی نقاط کشورم سربکشم و از نزدیک وضعیت مناطق مختلف را از ابعاد متعدد به چشم خود ببینم، به قدر ممکن با اقوام و اقلیت‌های دوست‌داشتنی کشورم دیدار و نشست و برخاست کنم و به قدر مجال با برخی از اهالی اهل فکر این مناطق در مورد مسائل مختلف گفت و شنود کنم. باری، این دیگر جزئی از باور من است که یک جامعه‌شناس باید برخیزد و به راه افتد و - اگر نه جهان - دستکم در گوشه و کنار کشور خود عالمانه و عاشقانه به گشت و گذار بپردازد و بعد اگر قرار شد جایی در مورد جامعه‌اش نظری بدهد با حداکثر شناخت و اطلاعات دست به یک چنین کار بزرگی بزند! ...
این از این، و اما بعد ...
@Hossein_Shiran
https://t.me/orientalsociology
https://t.me/OrientalSocialThinkers
برچسب‌ها: رابرت پارک, مکتب شیکاگو, جامعه شناسی شهری, جامعه شناسی شرقی
[ چهارشنبه ۲۵ تیر ۱۳۹۹ ] [ ] [ حسین شیران Hossein Shiran ]
[ ]
ده پرسش از دیدگاه جامعه‌شناسی Ten Questions: a Sociological Perspective
نوشته: جوئل شارون Joel Charon
ترجمه: منوچهر صبوری
نشر: نی
تعداد صفحات: 368
مطالعۀ این کتاب به همۀ آنهایی توصیه می‌شود که جامعه‌شناس نیستند و می‌خواهند در کمترین زمان ممکن با علم جامعه‌شناسی آشنا شوند و بدانند که اصولا و اساسا در درون این علم چه می‌گذرد، جامعه‌شناسان به چه موضوعاتی و چگونه و با چه اسباب و اساسی می‌اندیشند؛ و یا که جامعه‌شناس هستند و هنوز به درک منسجمی از آنچه در درون این علم می‌گذرد دست نیافته‌اند!
این ده پرسش عبارتند از:
1. جامعه‌شناسان چگونه جامعه را مطالعه می‌کنند؟ آیا سوگیری‌های شخصی مانعی در برابر این مطالعه نیست؟ آیا می‌توان گفت این مطالعه علمی است؟ اصلا علمی بودن به چه معناست؟ ...
2. معنای انسان بودن چیست؟ آیا طبیعت انسانی چیزیست که ما از هنگام تولد داریم؟ اصل و اساس انسانیت چیست؟ هوش؟ زبان؟ جامعه؟ یا فرهنگ؟ ...
3. چگونه جامعه به وجود می‌آید؟ چگونه دوام می‌یابد؟ چه چیزی باعث همبستگی و همکاری ما می‌شود؟ ترس؟ زور؟ نیاز به دیگران؟ ...
4. چرا مردم در جامعه نابرابرند؟ نابرابری به طبیعت بشری مربوط می‌شود یا جامعه؟ آیا ایجاد جامعه‌ای برابر امکان‌پذیر است؟ ...
5. چرا به آنچه می‌کنیم اعتقاد داریم؟ باورهای ما چگونه شکل می‌گیرند؟ آیا ما آنها را شکل می‌دهیم یا جامعه؟ ...
6. آیا انسان‌ها آزادند؟ ما تا چه حد بر زندگی خود تسلط داریم؟ نیروهایی که بر تصمیمات ما تأثیر می‌گذارند کدام‌ها هستند؟ اصولا آزادی چیست؟ چرا فکر می‌کنیم که باید آزاد باشیم؟ ...
7. چرا همه نمی‌توانند مانند ما باشند؟ چرا باید دیگران مانند ما باشند؟ چرا انسان‌ها متفاوت از هم هستند؟ ارزش‌ها چیستند؟ خوب هستند یا بد؟ ...
8. چرا تیره‌روزی در جهان وجود دارد؟ چه چیزهایی باعث مسائل بشری می‌شوند؟ چرا باید زندگی تا این حد دشوار باشد؟ آیا ساختن جامعه‌ای بهتر ممکن است؟ ...
9. آیا فرد براستی دگرگونی ایجاد می‌کند؟ آیا واقعا فرد قادر به دگرگونی است؟ اگر نیست چه چیزی مانع آن است؟ تغییر جامعه چرا و چگونه ممکن می‌گردد؟ ...
10. آیا جامعه‌شناسی مهم است؟ مهم برای چه؟ آیا جامعه‌شناسی می‌تواند جهان بهتری برای ما به وجود بیاورد؟ درکی که جامعه‌شناسی به ما می‌دهد از خود ماست یا جامعه؟ جامعه‌شناسی چه چیز مهمی به ما می‌گوید؟ ...
و پرسش یازدهمی که اخیرا اضافه شده است:
11. آیا باید دربارۀ افراد به تعمیم بپردازیم؟ وقتی همۀ انسان‌ها یگانه هستند تعمیم در مورد آنها چه معنا و مفهومی دارد؟ آیا ممکن و مجاز است؟ ....
@Hossein_Shiran
https://t.me/orientalsociology
برچسب‌ها: ده پرسش, از دیدگاه جامعه شناسی, جوئل شارون Joel Charon, منوچهر صبوری
[ شنبه ۲۱ تیر ۱۳۹۹ ] [ ] [ حسین شیران Hossein Shiran ]
[ ]
احکام هشتگانه در بررسی مسائل اجتماعی 8
📝 نوشتۀ جان مشینیز John J. Macionis
🔄 ترجمۀ حسین شیران Hossein Shiran
رویکرد جامعه‌شناسان در برابر مسائل اجتماعی جامعه چیست؟ احکام هشتگانۀ زیر بصورت بنیادی بیان‌گر نوع مواجهۀ جامعه‌شناسان با مسائل اجتماعی هستند:
8. مسائل اجتماعی مختلف بهم مرتبط هستند.
از آنجایی که مسائل اجتماعی ریشه در عملکرد جامعه دارند، بسیاری از مسائل اجتماعی در ارتباط با یکدیگر هستند. این به این معنی است برای حل یک مشکل، مثلا، کاهش تعداد کودکانی که در بستر فقر رشد می‌کنند، ممکن است به نوبه خود به حل شدن مسائل دیگر، مانند نرخ بالای ترک تحصیل دبیرستانی‌ها، سوء مصرف مواد و جرم و جنایت، کمک کند.
این هم درست است که حل یک مسأله ممکن است یک مسألۀ جدیدی ایجاد کند که انتظارش را نداشتیم، به عنوان مثال، اختراع خودرو در اواخر دهۀ 1800 به مردم کمک کرد تا راحت‌تر جابجا شوند، اما ده‌ها سالی که با خودروها گذشت آلودگی هوا و سالانه ده‌ها هزار (در سال 2008 حدود 40000) مرگ و میر ناشی از تصادفات را بجای گذاشت.
این احکام هشتگانه به شما کمک خواهد کرد تا درکی جامعه‌شناختی از مسائل اجتماعی را به دست آورید. یک ایدۀ مهم دیگر هم اینست که پرداختن به بسیاری از مسائل اجتماعی مستلزم کاربرد یک چشم‌انداز جهانی است.
🆔 @Hossein_Shiran
🌓 https://t.me/orientalsociology
⚛️ https://t.me/OrientalSocialThinkers (OST)
برچسب‌ها: جامعه شناسی, بررسی مسائل اجتماعی, جان مشینیز, حسین شیران
[ دوشنبه ۱۶ تیر ۱۳۹۹ ] [ ] [ حسین شیران Hossein Shiran ]
[ ]
ملت‌ها و دولت‌ها و نیروهای سرکوبگر - بخش دوم
2- دولت‌ها
در مقابل عروج ذهنی و خروج عینی بی‌نظیر ملت‌ها که این روزها شاهد آن هستیم دولت‌های حاکم را می‌بینیم که البته همه در نظر، خود را نه حاکم که خادم ملت‌های خود می‌دانند با این وجود آنچه بیشتر در عمل مشاهده می‌گردد وجه حاکم بودن است تا وجه خادم بودن؛ در باور علمای سیاست، آخرین نظام سیاسی متعالی که پدید آمده "دولت ملت Nation-State" است که بعد از قرن شانزده نخست در اروپا شکل گرفته و بعد به سراسر جهان گسترش یافته است؛ ویژگی ممتاز این نوع نظام سیاسی ارتباط و پیوستگی کامل و تنگاتنگی است که میان دولت و ملت برقرار است و خود از همین روست که به این عنوان نامیده می‌شود.
این در حالی‌ست که مبتنی بر وقایع تاریخی بویژه در سال‌های منتهی به قرن بیست و یک به جرأت می‌توان گفت که این ویژگی ممتاز که برای دولت-ملت برشمرده می‌شود هیچ‌گاه آن‌سان که ادعا می‌شود کامل نبوده و نیست، حتی در خاستگاه خود یعنی جهان غرب، چه برسد به بقیۀ دنیا که برخی هنوز هم که هنوز است حتی به آستان این نظام سیاسی هم نرسیده‌اند! باری به واقع امر همیشه و هر کجا به هر شکل میان دولت‌ها و ملت‌ها فاصله بوده و است و این یعنی ارادۀ سیاسی ملت‌ها متفاوت از دولت‌ها بوده و است؛ هیچ کم نبوده و نیست اینکه ملت‌ها یک چیزی خواسته‌اند و دولت‌ها چیز دیگری و در ادامه کار ملت‌ها به اعتراض و اعتصاب کشیده شده است و کار دولت‌ها به سرکوب و سرجای خود نشاندن آنها!
این واقعیت سیاسی-اجتماعی یعنی فاصله و اختلاف نظر میان ملت‌ها و دولت‌ها سال‌های سال به انحاء مختلف خود را نشان داده است و حالا به بهانۀ قتل جورج فلوید به دست پلیس سرکوبگر آمریکا بیش از هر زمان دیگری در قالب اعتراضات گستردۀ مردمی خود را نشان می‌دهد و حالا نزدیک به سه هفته است که این اعتراضات بی‌وقفه در جهان غرب در جریان است. در برابر این اعتراضات مردمی واکنش تمامی دولت‌ها کم و بیش یکسان بوده است: «سرکوب»؛ در واقع دولت‌ها در شرایط عادی در برابر ملت‌ها دو حربه بیشتر که نداشته‌اند: یکی حربۀ «تحمیق» (فریب ایدئولوژیک) که به درازنای تاریخ سابقه دارد و دیگری «تهدید» که همواره پشت پردۀ تحمیق همچون چماق بالاسر ملت‌ها برقرار بوده و است و هرگاه پردۀ تحمیق رنگ و رو باخته بلافصل پردۀ تهدید رخ نموده است! در شرایط غیرعادی هم که هر گاه ملت‌ها هر دو پرده را دریده و صاف رو در روی دولت‌های خود ایستاده‌اند بی‌بروبرگرد با پردۀ سوم، سرکوب روبرو گشته‌اند! ...
ادامه دارد ...
@Hossein_Shiran
https://t.me/orientalsociology
برچسب‌ها: جورج فلوید, دولت ملت Nation State, اعتراضات ضدنژادپرستی, جهان پست مدرن
[ یکشنبه ۱ تیر ۱۳۹۹ ] [ ] [ حسین شیران Hossein Shiran ]
[ ]
