جامعه‌شناسی شرقی Oriental Sociology

                                  بررسی مسائل اجتماعی ایران و مسائل جامعه‌شناسی

                                      وبسایت حسین شیران - دکترای جامعه‌شناسی

🌓 یک اجتماع و یک وزیر غیراجتماعی
◀️ نقدی بر ساختار و ایستار و رویکرد ستاد ملی مبارزه با کرونا

✍️ حسین شیران
دکترای جامعه‌شناسی (بررسی مسائل اجتماعی ایران)

بخش چهارم

     معاونت اجتماعی آن حلقۀ گمشدۀ وزارت بهداشت و درمان کشور ما بود که به هر شکل در سال 1395 بنا نهاده شده بود و در مدت زمان اندکی تا زمان بر سر کار آمدن جناب وزیر در اواخر سال 1397 رشد خوبی کرده بود آن‌سان که عملکردش حتی مورد توجه سازمان بهداشت جهانی هم واقع شده بود. در آن زمان، به درستی، استدلال اصلی تشکیل این معاونت این بود که "بیش از 75 درصد مسائل حوزۀ بهداشت و سلامت ریشه در مسائل اجتماعی دارند"، این‌که چرا و چطور شد با بر سر کار آمدن جناب وزیر به راحتی از این اصل اساسی عدول شد و بلافاصله رأی به انحلال معاونت اجتماعی داده شد برای ناظر بیرونی غیرقابل فهم است.

     به راستی وجود معاونت اجتماعی و فعالیت رو به رشد آن چه مشکلی در وزارت ایشان پدید می‌آورد که به عنوان نخستین اقدام عملی در امر وزارت طی حکمی آنی در تاریخ 1398/01/05 دستور انحلال آن صادر گردید؟ و ضرورتا با انحلال این معاونت چه گشایشی در امر بهداشت و سلامت کشور ایجاد شد؟ از قضا در اواخر همین سالی که معاونت اجتماعی حذف گردید اجتماع به نحو جدی با همه‌گیری ویروس کرونا درگیر شد و اکنون بعد مدت‌ها تلاش و کوشش شبانه‌روزی کار به جایی رسیده است که وزارت محترم بهداشت و درمان در قبال کنترل این همه‌گیری عملا در وضعیت آچمز قرار گرفته و اظهار عجز می‌کند؛ آیا هیچ نباید دستکم مسئولیت بخشی از این عدم توفیق در مدیریت بحران را به پای ویژگی غیراجتماعی بودن وزیر محترم بهداشت و درمان به عنوان رئیس ستاد ملی مبارزه با کرونا نوشت؟

     در هر حال بنده به عنوان یک جامعه‌شناس میان این عدم اعتنا و اعتقاد و اعتماد به نقش اساسی امور و علوم اجتماعی در امر بهداشت و سلامت جامعه، بدوا در مقامات بالا و بعد در شخص رئیس ستاد ملی مبارزه با کرونا، و وضعیت بغرنج پیش‌آمده در مدیریت بحران همه‌گیری ناشی از این ویروس رابطه‌ای عمیق می‌بینم! این‌که ایشان بعد مدت‌ها به درستی می‌فرمایند در قبال اجتماع جز "التماس" کار دیگری از دست‌شان برنمی‌آید را بنده به شدت باور دارم و تحققا آن را نتیجۀ جبری همین عدم توجه و در نتیجه عدم شناخت ابعاد اجتماعی امر خطیر بهداشت و سلامت جامعه می‌دانم! 

     باری، به صرف تکرار سه اصل "از هم فاصله بگیرید، همیشه ماسک بزنید و مرتب دست‌هایتان را بشویید" جامعه در امر پیش‌گیری از بیماری همه‌گیری چون کرونا کاری از پیش نخواهد ‌برد! جامعه سازوکارهای خاص خود را دارد که لزوما یک پزشک چیزی از آن سر در نمی‌آورد همان‌طور که بدن انسان هم سازوکارهایی دارد که لزوما یک جامعه‌شناس چیزی از آن سر درنمی‌آورد! اوضاع و احوال جامعه زمانی سروسامان می‌یابد که تخصص‌ها همه محترم شمرده شوند و هر کدام در جای خود بکار گرفته شوند! به امید آن روز عزیز! با احترام

پایان

🆔 @Hossein_Shiran
🌓 https://t.me/orientalsociology
⚛️ https://t.me/OrientalSocialThinkers (OST)


برچسب‌ها: وزیر غیراجتماعی, وزیر بهداشت و درمان, شیوع کرونا, معاونت اجتماعی وزارت بهداشت

[ پنجشنبه ۲۲ آبان ۱۳۹۹ ] [ ] [ حسین شیران Hossein Shiran ]

[ ]

شرحی بر نظریۀ ساخت‌یا‌بی گیدنز: ساختار_عاملیت
Structuration Theory: Structure Agency 

✍️ حسین شیران

بخش چهارم


     دهۀ 1970 ترس از غرق شدن کشتی نوساز جامعه‌شناسی همه را به فکر چاره واداشت؛ نخستین واکنش به این ترس، فروکاستن از "واگرایی‌ها" و افزودن به "هم‌گرایی‌ها" در حوزۀ نظری جامعه‌شناسی بود. نیمۀ دوم دهۀ هفتاد جریان هم‌گرایی جان گرفت و در طی دهۀ هشتاد منجر به ظهور "گفتمان تلفیق‌گری" در جامعه‌شناسی گردید. در طول این دوران تفکر غالب در حوزۀ نظری جامعه‌شناسی اندیشه به تلفیق‌گری بود. این مهم با ظهور اندیشمندان بزرگی همچون گیدنز، بوردیو، هابرماس، الگزندر، کلمن، هکتر، آیزنشتاد، هل، امرسون و چندی دیگر به انحاء مختلف پی گرفته شد و به ترتیب منجر به ارائۀ نظریات تلفیقی متعدد و متنوعی گردید.

     نظریات تلفیقی اگرچه در نحوۀ نگرش و ورود و خروج به مسألۀ واگرایی و چندپارگی در جامعه‌شناسی تفاوت‌هایی باهم داشتند با این حال کمابیش همه دنبال هدف واحدی بودند و آن بازگرداندن وحدت و یکپارچگی درونی به علم جامعه‌شناسی پاره‌پاره بود؛ در این راستا راهبردهای نظری این اندیشمندان عموما در مواردی همچون پیوند دادن دوگانگی‌های خرد و کلان، عین و ذهن، کنش‌گر و ساختار و ... خلاصه می‌شد. هرچه بود با این رشته تدابیر جامعه‌شناسی توانست به هر شکل ممکن دستکم تا چندی خود را از ورطۀ گرداب برهاند و با برنامه‌ای جدید به سمت و سویی جدید حرکت دهد. در پیش‌برد این تحول مهم و حیاتی یکی از مهم‌ترین محرکان و مؤثران آنتونی گیدنز و نظریۀ تلفیقی ساخت‌یابی‌اش بود. 

     باری، گیدنز زمانی به سر وقت نظریه‌سازی اجتماعی رسید که کشتی نوساز علم جامعه‌شناسی چندی بود به شدت در تلاطم امواج دوگرایی‌ها سرگردان بود. نظریۀ «ساخت‌یابی Structuration» او که در دهۀ هشتاد ارائه شد تلاش تلفیق‌گرانه‌ای بود در جهت رهایی از این وضع ناگوار و نگران‌کننده؛ در این نظریه تأکید گیدنز نه بر آزادی عمل کنش‌گر بود و نه بر الزام‌آوری نظام‌های اجتماعی، بلکه با مراتبی از تلفیق و تلطیف بر تعامل دوسویۀ این دو در قالب ترکیب مفهومی عاملیت-ساختار بود.

ادامه دارد ...

Structuration Theory
Structure Agency
Giddens

🆔 @Hossein_Shiran
🌓 https://t.me/orientalsociology
⚛️ https://t.me/OrientalSocialThinkers (OST)


برچسب‌ها: نظریه ساختیابی آنتونی گیدنز, عاملیت ساختار, نظریات تلفیقی جامعه شناسی, بوردیو هابرماس الگزندر کلمن

[ یکشنبه ۱۸ آبان ۱۳۹۹ ] [ ] [ حسین شیران Hossein Shiran ]

[ ]

🌓 یک اجتماع و یک وزیر غیراجتماعی
◀️ نقدی بر ساختار و ایستار و رویکرد ستاد ملی مبارزه با کرونا

✍️ حسین شیران
دکترای جامعه‌شناسی (بررسی مسائل اجتماعی ایران)

بخش سوم

     اگرچه به واقع امر در ممکلت ما، به هر دلیلی که بوده و است، اصولا و اساسا جامعه‌شناسان چندان نقشی رسمی در روند امور نداشته و ندارند با این‌حال حقیقت امر اینست وقتی مسأله‌ای به این بزرگی امنیت و سلامت جمعیت را به شدت به مخاطره انداخته و نظم و نظام جامعه را قویا به هم زده است البته که جامعه‌شناسان هم باید هم‌پای دیگران پای کار باشند. همه‌گیری حتی اگرکه صرفا یک امر پزشکی تلقی شود باز از این جهت که قویا مخل نظم اجتماع گردیده به طور قطع یک مسأله اجتماعی مهم تلقی می‌شود؛ بر این اساس چگونه ممکن است یک مسألۀ اجتماعی در این شدت و حدت در جامعه جاری باشد اما جامعه‌شناسان و کارشناسان مسائل اجتماعی کشور رسما در صحنه حضور نداشته باشند؟!

     با این حال به باور نگارنده، بهترین گزینه برای ورود تخصصی در یک چنین امری و یک چنین مواقعی گرایشات علمی میان‌رشته‌ای همچون "جامعه‌شناسی پزشکی"، " اپیدمیولوژی اجتماعی" و "پزشکی اجتماعی" است که به هر حال با داشتن تخصص و صلاحیت لازم در هر دو زمینه بتوانند عملا و نظرا در مسأله ورود کنند. متأسفانه "جامعه‌شناسی پزشکی" آن‌سان که باید و شاید در این ممکلت باب نیست و حتی جزو گرایشات دکترای تخصصی جامعه‌شناسی در کشور هم نیست، این یعنی هنوز به هر دلیلی ضرورتی بر جان گرفتن و جریان داشتن این تخصص در جامعه احساس نشده و باز نمی‌شود، باشد که شیوع کرونا باعث فتح بابی در این خصوص گردد. 

     در گذر از جامعه‌شناسی پزشکی که رشته‌ای خارج از حوزۀ علوم پزشکی است دو رشتۀ دیگر یعنی اپیدمیولوژی اجتماعی و پزشکی اجتماعی اساسا جزو گرایشات تحصیلی و تخصصی خود وزارت بهداشت و درمان کشور هستند با این‌حال با این‌که وزیر محترم بهداشت و درمان خود در رأس امور هستند هیچ‌کدام از متخصصان این گرایشات به نحو بارز در مدار کار قرار نگرفته‌اند. مهم‌ترین گواه این استنباط ترکیب "کمیتۀ علمی" ستاد ملی مبارزه با کرونا است که وزیر محترم در همان آغاز همه‌گیری در جهت ارائۀ راه حل‌های علمی و عملی به ستاد تعیین نموده‌اند؛ در این لیست شما هیچ نشان بارزی که دال بر توجه به بعد اجتماعی کار باشد نمی‌بینید! اغلب این متخصصین محترم عفونی و قلبی و ریوی هستند که دعوت به کار شده‌اند چرا که پشت همه تصمیمات و تدابیر اتخاذ شده، قرص و محکم این باور اولیه نهفته است که همه‌گیری اصالتا یک امر پزشکی است و لاغیر، و چون به وجه غالب در این همه‌گیری ریه‌های افراد درگیر می‌شوند ضرورتا حضور متخصصین محترم ریه امری ضروری تلقی شده است.

     با این‌حال تنها این عدم توجه به تخصص‌های اجتماع‌محور نیست که ما را در "غیراجتماعی" خواندن وزیر محترم بهداشت و درمان کشور مصمم می‌سازد. در ارتباط با ایشان البته که نداشتن تخصص در امور و علوم اجتماعی محل نقد نیست، اما فقدان علاقه و اعتقاد به ابعاد اجتماعی کار به عنوان یک وزیر و رئیس ستاد ملی مبارزه با کرونا چرا؛ بدیهی است تجمیع تمامی تخصص‌ها در یک فرد هر چقدر هم که دانا و توانا باشد امری نشدنی است، علی‌الاصول هر کس در هر امری که فاقد تخصص است از معاونت و مشاورت متخصصان مربوطه بهره می‌برد مگر آن‌که اصلا و اساسا به آن تخصص علاقه یا اعتقادی نداشته باشد. عملکرد وزیر محترم در حذف "معاونت اجتماعی" از تشکیلات وزارت بهداشت، به محض بر سر کار آمدن، بیش‌تر به نفع عدم علاقه و اعتقاد و یا اعتماد ایشان به ابعاد اجتماعی امر بهداشت و سلامت تعبیر و تلقی می‌شود تا هر دلیل دیگری که ایشان احیانا به میان بیاورند.

ادامه دارد ...

🆔 @Hossein_Shiran
🌓 https://t.me/orientalsociology
⚛️ https://t.me/OrientalSocialThinkers (OST)


برچسب‌ها: وزیر بهداشت و درمان, جامعه شناسی پزشکی, اپیدمیولوژی اجتماعی, پزشکی اجتماعی

[ پنجشنبه ۱۵ آبان ۱۳۹۹ ] [ ] [ حسین شیران Hossein Shiran ]

[ ]

مقاله در سبک زندگی سلامت محور و بیماریهای سبک زندگی -1

عنوان مقاله:

تبیین جامعه شناختی مدل پیشگیری از بیماریهای سبک زندگی: مطالعۀ نظریه بنیادی (گرندد تئوری)

نویسندگان: حسین شیران - صمد عابدینی - صمد رسول‌زاده اقدم

(دکترای تخصصی در جامعه شناسی)

مقاله در سبک زندگی سلامت محور: تبیین جامعه شناختی مدل پیشگیری از بیماریهای سبک زندگی مطالعۀ نظریه بنیادی (گرندد تئوری)- حسین شیران، صمد عابدینی، صمد رسولزاده اقدم

لینک رویت چکیده و واژه‌های کلیدی و دریافت مقاله از سایت مجله 👇👇👇

مجله سلامت و مراقبت: تبیین جامعه شناختی مدل پیشگیری از بیماریهای سبک زندگی: مطالعۀ نظریه بنیادی

لینک دریافت مستقیم مقاله 👇👇👇

دریافت مستقیم مقاله تبیین جامعه شناختی مدل پیشگیری از بیماریهای سبک زندگی: مطالعۀ نظریه بنیادی


برچسب‌ها: سبک زندگی سلامت محور, بیماری سبک زندگی, جامعه شناسی پزشکی, نظریه داده بنیاد

[ یکشنبه ۱۱ آبان ۱۳۹۹ ] [ ] [ حسین شیران Hossein Shiran ]

[ ]

🌓 یک اجتماع و یک وزیر غیراجتماعی
◀️ نقدی بر ساختار و ایستار و رویکرد ستاد ملی مبارزه با کرونا

✍️ حسین شیران
دکترای جامعه‌شناسی (بررسی مسائل اجتماعی ایران)

بخش دوم


     آن‌چه مشخص است از آغاز تا کنون، با شیوع و همه‌گیری ویروس کرونا ماهیتا به مثابۀ یک امر پزشکی برخورد شده است و طبعا بقیۀ تصمیمات هم بر این اساس اتخاذ و اجرا شده است. بدیهی است نوع نگرش به اصل مسأله هرچه که باشد تعیین‌کنندۀ نوع پویش‌ها و کوشش‌ها در حل مسأله هم خواهد بود. نخستین تبلور عینی این تصور و این ذهنیت زمانی رخ نمود که به عنوان نخستین اقدام دولتی و مدیریتی در مواجهه و مقابله با این همه‌گیری، در تاریخ 4 اسفند 1398 رئیس جمهور محترم، طبق مصوبۀ شورای عالی امنیت ملی و تأیید رهبری، دستور تشکیل "ستاد ملی مبارزه با کرونا" را صادر کردند و ریاست این ستاد را به وزیر محترم بهداشت و درمان جناب آقای دکتر نمکی واگذار نمودند و در ادامه دبیری این ستاد هم به معاون ایشان جناب آقای دکتر حریرچی محول گردید.

    این‌جا صحبت بر سر این نیست که چرا رشتۀ امور شخصا و مشخصا به دست این دو عزیز داده شد؛ شکی نیست این ریاست و این مسئولیت جز دغدغه و دردسر بیش‌تر برای این دو عزیز چیز دیگری در برنداشته و ندارد و منصفانه اگر قضاوت کنیم هیچ کس در طول این هشت ماه گذشته به اندازۀ این دو عزیز و البته کلیه کارکنان وزارت بهداشت و کادر درمان تحت فشار نبوده و هنوز هم نیست، بلکه صحبت بر سر "نوع نگرش" و "اشتباه راهبردی" ناشی از آن است. این درست که این‌جا پای یک ویروس و یک بیماری در میان است اما مسألۀ اصلی و اساسی ما در اصل، نه خود ویروس و نه بیماری بلکه همه‌گیری فوق‌العادۀ این ویروس و این بیماری و تهدیدات و مخاطرات جدّی آن بر سلامت عموم افراد جامعه است و در این امر آن‌چه واجد ارزش و اهمیت است گسترش بیماری از فردی به فرد دیگر است و این کاملا بسته است به کم‌وکیف روابط و مناسبات اجتماعی افراد جامعه با یکدیگر در شرایط گوناگون.

     بدیهی است ورود به این حوزه و هدایت آن در راستای کنترل همه‌گیری مستلزم داشتن تخصص و شناخت لازم در زمینۀ اجتماع و روابط اجتماعی و امور و علوم اجتماعی است و این آن حلقۀ مفقودۀ ماجرای مواجهه و مقابلۀ ما با همه‌گیری ویروس کرونا در چند ماه گذشته در کشور است، چه نه فقط در نزد وزیر محترم بهداشت به عنوان رئیس ستاد ملی مبارزه با کرونا و بقیه اعضاء محترم این ستاد یک چنین تخصصی به چشم نمی‌خورد بلکه حتی تعهد و توجهی به بعد اجتماعی این همه‌گیری از سوی هیچ یک از مقامات مسئول هم دیده نمی‌شود! و چون نگرش اجتماعی لازم در کار نیست تا روشنایی لازم را در اختیار مسئولان و عوامل اجرایی قرار دهد از این جهت هر اقدامی با هر زحمتی که انجام می‌شود همچون تیری است در تاریکی که به هدف خوردن یا نخوردنش بعدا معلوم می‌شود کما این‌که اکنون و در این برهه از زمان معلوم شده است!

ادامه دارد ...

🆔 @Hossein_Shiran
🌓 https://t.me/orientalsociology
⚛️ https://t.me/OrientalSocialThinkers (OST)


برچسب‌ها: وزیر بهداشت و درمان, اپیدمی ویروس کرونا, وزیر غیراجتماعی, جامعه شناسی شرقی

[ شنبه ۱۰ آبان ۱۳۹۹ ] [ ] [ حسین شیران Hossein Shiran ]

[ ]

🌓 یک اجتماع و یک وزیر غیراجتماعی
◀️ نقدی بر ساختار و ایستار و رویکرد ستاد ملی مبارزه با کرونا

✍️ حسین شیران
دکترای جامعه‌شناسی (بررسی مسائل اجتماعی ایران)

بخش اول

⏺ چکیده 
     همه‌گیریِ یک بیماری، برخلاف خود بیماری، بیش‌تر یک امر اجتماعی است تا پزشکی؛ از این جهت واگذاری سکان کشتی ستاد ملی مبارزه با کرونا به پزشکان محترم و عدم توجه به ابعاد اجتماعی و جامعه‌شناختی آن، یک اشتباه راهبردی است؛ وزیر محترم بهداشت و درمان که ریاست این ستاد را به عهده دارند متأسفانه نه عاملا تخصصی در بعد اجتماعی دارند و نه ظاهرا علاقه و ‌اعتقادی به آن! به این ترتیب نه فقط هیچ گشایشی در امر کنترل کرونا در اجتماع حاصل نخواهد شد بلکه برعکس اوضاع بسی از کنترل خارج شده و کار و بار خود پزشکان و کادر درمان بیش‌تر و بیش‌تر خواهد شد. 

 

⏺ متن

     حالا دیگر بیش از هشت ماه از زمان رسمی اعلام شیوع کرونا در کشور می‌گذرد؛ در این هشت ماه، که با توجه به وضعیت بحرانی کشور هیچ مدت زمان کمی نیست، ما نه فقط هیچ پیش‌رفتی در کنترل این همه‌گیری نداشته‌ایم بلکه برعکس شرایط به نحوی رقم خورده که اکنون در اواسط پاییز سال 1399 در شرایط بسیار ناگواری از نظر ابتلاء و مرگ‌ومیر به سر می‌بریم و در کمال تأسف روزانه به طور متوسط بیش از 300 نفر از هم‌وطنان خود را به دلیل این همه‌گیری از دست می‌دهیم؛ و این البته بر اساس گزارشات رسمی خود وزارت بهداشت است و همان‌طور که همه می‌دانیم و حتی خود این وزارت‌خانه هم بدان اذعان داشته و می‌دارد آمار ابتلا و مرگ‌ومیر طبیعتا بسی بیش از این‌هاست و از این جهت می‌توان گفت که متأسفانه اوضاع ما بسی وخیم‌تر از آنست که رسما اعلام می‌شود.

     در بادی امر، قید این نکته ضروریست که این نوشته اساسا نه در پی تخطئۀ اشخاص و اراده‌های استوار به کار بسته شده است و نه در پی تخفیف ارزش و اهمیت اقدامات و خدمات انجام شده در این هشت ماه؛ بدیهی است در قبال این ویروس و این همه‌گیری منحوس ما همه باهم در یک صف هستیم و همه با یک امید و آرزو قدم برمی‌داریم و آن این‌که هرچه سریع‌تر این همه‌گیری کنترل شود و سایۀ نحس آن از سر مردم ایران و همۀ جهان برداشته شود و اوضاع و احوال در هر کجا به حالت عادی خود بازگردد. در این نکته هیچ تردیدی نیست، تردیدی اگر هست، که هست، اساسا از نقطه‌نظر جامعه‌شناختی در چندوچون این مقابله است. 

     اگرکه شدت گرفتن این همه‌گیری و وخامت اوضاع در برهه‌ای که در آنیم را نتیجۀ ناکامی‌ها در مواجهه و مقابله با آن بدانیم در شرح دلایل این ناکامی ممکن است به موارد مختلفی استناد شود که از جملۀ آن‌ها می‌توان به ویژگی‌های ویروس کرونا، ویژگی‌های همه‌گیری، ویژگی‌های مردم، ویژگی‌های عوامل اجرایی و ویژگی‌های عوامل کلی‌تری همچون دولت و وضعیت سیاسی_اقتصادی کشور و وضعیت فرهنگی_اجتماعی جامعه اشاره کرد. این متن با صحه گذاشتن بر نقش کمابیشی تمامی این عوامل، ناظر به یک عامل مهم‌تر و مقدم‌تر است که طبیعتا از پیش بر کم‌وکیف اثرگذاری هر کدام از این عوامل مؤثر است و آن "نوع نگرش" به اصل مسأله و معضل پیش‌آمده یعنی همه‌گیری است.

ادامه دارد ...
 

🆔 @Hossein_Shiran
🌓 https://t.me/orientalsociology
⚛️ https://t.me/OrientalSocialThinkers (OST)


برچسب‌ها: وزیر بهداشت و درمان, اپیدمی ویروس کرونا, وزیر غیراجتماعی, جامعه شناسی شرقی

[ سه شنبه ۶ آبان ۱۳۹۹ ] [ ] [ حسین شیران Hossein Shiran ]

[ ]

شرحی بر نظریۀ ساخت‌یا‌بی گیدنز: ساختار_عاملیت
Structuration Theory: Structure Agency 

✍️ حسین شیران

بخش سوم

 

     دهۀ 1960 را باید دهۀ بحران جدی در جریانات جامعه‌شناسی دانست؛ این دهه نقطۀ عطفی است در سیر تاریخ نه چندان دراز کشتی نوساز جامعه‌شناسی که با هزار امید و آرزو در دهۀ 1840 در فرانسه به آب افتاد و حالا دوازده دهۀ بعد در سواحل متلاطم آمریکا به دلیل توفان‌های سهمگین درونی و بیرونی به نظر می‌رسید که به سختی به گل نشسته است! 

     به واقع امر، جریانات مخالف بیرونی به کنار، بیش از همه این جریانات ناهمساز درونی بودند که این کشتی نوساز را به خاک سیاه فرونشانده بودند؛ تصور کنید حال و هوایی که در این هنگامه در عرصۀ کشتی به پا بود: یکی به سوی عمل می‌کشید یکی به سوی نظر! یکی به سوی سطح خرد یکی به سوی سطح کلان، یکی به سوی کنش‌گر یکی به سوی ساختار! یکی به سوی روان‌شناسی یکی به سوی فلسفه! یکی به سوی ذهن یکی به سوی عین! یکی به سوی ارزش یکی به سوی واقع! ... و در این میان هیچ جریان مشروع و مقتدری که بتواند ناخدایی کرده و همه را قانع یا دستکم آرام ساخته و کشتی را رو به سویی به راه اندازد هم در کار نبود! 

     در این حال و هوا بود که به تدریج زمزمه‌های ناخوشایند بسیاری پیرامون این وضع ناگوار از هر گوشه به گوش رسید؛ یکی همچون گولدنر از "بحران در جامعه‌شناسی" سخن گفت؛ یکی همچون ترنر جامعه‌شناسی را "علم ناممکن" خواند، یکی دیگر "علم پاره‌پاره" و دیگری "شبه‌علم"، و فوکو که "ضدعلم"اش خواند و سرانجام یکی هم همچون هوروویتز از راه رسید و از تلاشی و از مرگ جامعه‌شناسی خبر داد! با این اوضاع و احوال دهۀ 1970 از راه رسید.
 

ادامه دارد ...

Structuration Theory
Structure Agency
Giddens

🆔 @Hossein_Shiran
🌓 https://t.me/orientalsociology
⚛️ https://t.me/OrientalSocialThinkers (OST)


برچسب‌ها: نظریه ساختیابی آنتونی گیدنز, عاملیت ساختار, نظریات تلفیقی جامعه شناسی, گولدنر ترنر فوکو ضدعلم

[ پنجشنبه ۱ آبان ۱۳۹۹ ] [ ] [ حسین شیران Hossein Shiran ]

[ ]

شرحی بر نظریۀ ساخت‌یا‌بی گیدنز: ساختار_عاملیت
Structuration Theory: Structure_Agency 

✍️ حسین شیران

بخش دوم

 

     با به پایین کشیده شدن پرچم کارکردگرایی ساختاری در دهۀ 60 میلادی عرصه بتدریج برای طرح نظریات دیگر هم باز شد و در مدت زمان کوتاهی اینجا و آنجا طیف گسترده‌ای از نظریات هم‌سو و غیرهم‌سو، از هر سو اعلام وجود کردند و به یک‌باره عرصۀ کشتی متلاطم جامعه‌شناسی پر شد از نظریات و رویکردهای متعدد و متنوعی که جزئا و گاه کلا تاب تحمل یکدیگر را نداشتند و به این ترتیب خیلی زود در بیرون که دریا زیر پای کشتی جامعه‌شناسی مواج و متلاطم بود از درون هم کشتی جامعه‌شناسی درگیر تنش‌ها و تکان‌های تند و توفانی گردید.
     
     میلز که میدان‌دار اصلی کودتا علیه پارسونزِ متمایل به دورکیم و وبر بود با بازگشت به مارکس با "جامعه‌شناسی رادیکال" اعلام وجود کرد؛ در بازگشت به مارکس تعداد دیگری همچون آلتوسر، پولانزاس، سوئیزی و بریورمن، والرشتاین و ... با او هم‌سفر شدند و به این ترتیب نظریات متعددی همچون مارکسیسم ساختاری، سیاسی، اقتصادی، تاریخی و ... پی‌درپی هم در حوزۀ نظری جامعه‌شناسی پدیدار شدند. 

     جورج هومنز به اسکینر و رفتارگرایی محض او روی آورد و رویکرد جدیدی تحت عنوان "نظریۀ تبادل" از دل آن بیرون کشید. با این نظریه او نه به کنش‌گر بها داد و نه به ساختار، تنها رفتار را اصل قرار داد و دکل بلند کشتی توفان‌زدۀ جامعه‌شناسی را در کمال تعجب به ریش شرطی رفتار بست! 

     و بعد آلفرد شوتس از راه رسید و به هوسرل و پدیدارشناسی فلسفی‌اش علاقه نشان داد و تلاش کرد همان را در عرصۀ جامعه‌شناسی پیاده سازد؛ به تأسی از او برگر و لاکمن کارش را پی گرفتند و "جامعه‌شناسی پدیدارشناختی" را پدید آوردند؛ هارولد گارفینکل هم این راه را رفت و با اقتدا به شوتس با برداشتی متفاوت  "روش‌شناسی مردمنگارانه" را عرضه کرد. این هر دو رویکرد وظیفۀ جامعه‌شناسی را پرداختن به زندگی روزمرۀ انسان قلمداد کردند نه چیزی فراتر از این. 

     تأثیر هوسرل بر جامعه‌شناسی به اینجا ختم نشد و به واسطۀ سارتر در جریان جدید دیگری با عنوان "جامعه‌شناسی وجودی" جلوه‌گر شد. در جایی دیگر با سرچشمه و جریانی دیگر "ساختارگرایی" از علم زبان‌شناسی به علم جامعه‌شناسی راه پیدا کرد و خلاصه چنین و چنان شد که عرصۀ متلاطم کشتی جامعه‌شناسی با ورود جریان‌های متفاوت و متناقض و متخاصم درگیر و دار چندپارگی و کش‌وقوس‌ها و کشمکش‌های مهم و مهلک گردید!

ادامه دارد ...

Structuration Theory
Structure Agency
Giddens

 

🆔 @Hossein_Shiran
🌓 https://t.me/orientalsociology
⚛️ https://t.me/OrientalSocialThinkers (OST)


برچسب‌ها: نظریه ساختیابی آنتونی گیدنز, عاملیت ساختار, نظریات تلفیقی جامعه شناسی, پارسونز میلز هومنز

[ پنجشنبه ۲۴ مهر ۱۳۹۹ ] [ ] [ حسین شیران Hossein Shiran ]

[ ]